Happy New Year 2020: ભારત કૃષિ અને ખાદ્ય સુરક્ષામાં આટલું બન્યું આત્મ નિર્ભર

પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ ડો.એ.પી.જે.અબ્દુલ કલામે વિઝન -2020 માં આશા વ્યક્ત કરી હતી કે ભારત તેની જરૂરિયાતો અનુસાર 20 વર્ષ પહેલાં પૂરતી ખાદ્ય ચીજોનું ઉત્પાદન કરી શકશે. તેમણે કલ્પના કરી હતી કે ભારત આટલું ખોરાક પેદા કરશે કે જેથી તે તેના નાગરિકોને આરોગ્યપ્રદ ખોરાક પ્રદાન કરી શકે, તે એક મોટો ખોરાક નિકાસ કરનાર દેશ પણ બની જશે. તેમણે વિચાર્યું કે ભારત તમામ પ્રકારના અનાજ અને ડેરી ઉત્પાદનોના વધારાનું ઉત્પાદન કરી શકશે. તેમણે કલ્પના કરી કે ભારત વધતી જતી સ્થાનિક જરૂરિયાતો તેમજ આંતરરાષ્ટ્રીય જરૂરિયાતોને પહોંચી વળવા મૂલ્યવર્ધિત પાકનું ઉત્પાદન કરીને કૃષિમાં બીજી લીલી ક્રાંતિ લાવી શકે છે. આજની જેમ આપણે માની શકીએ કે ભારત આ ક્ષેત્રમાં આત્મનિર્ભર બન્યું છે અને નિકાસ ક્ષેત્રે ઝડપથી આગળ વધવા માટે તૈયાર છે.

અનાજની બાબતમાં દેશ બન્યો છે આત્મનિર્ભર

આ વર્ષે 6 જુલાઇના રોજ એક કાર્યક્રમમાં વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ કહ્યું હતું કે - "આજે દેશ આહાર અને પીણાની બાબતમાં આત્મનિર્ભર છે, તે દેશના ખેડુતોનો પરસેવો છે અને તેની પાછળ માત્ર સખત મહેનત છે. હવે આપણે ખેડૂતને પૌષ્ટિક બહાર લઈ જઈ શકીએ નિકાસકારો નિકાસકારોની શોધમાં હોય છે તે ખોરાક હોય, તે દૂધ, ફળ અને શાકભાજી, મધ અથવા કાર્બનિક ઉત્પાદનો હોય, આપણી પાસે નિકાસની ઘણી સંભાવના છે અને તેથી કૃષિ ઉત્પાદનો માટે બજેટ નિકાસ માટે પર્યાવરણ બનાવવા પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો છે. ફૂડ-પ્રોસેસિંગથી લઈને માર્કેટિંગ સુધીના આધુનિક ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર બનાવવા માટે રોકાણ વધારવામાં આવ્યું છે. " એટલે કે, કલામ સાહેબે જે સ્વપ્ન જોયું હતું, આપણે આ ક્ષેત્રમાં તે જ રસ્તે ચાલતા જોવા મળે છે.

રેકોર્ડબ્રેક ઉત્પાદન

ભારત ખાવા-પીવાની બાબતમાં ભારત આત્મનિર્ભર બન્યું, તેનું કારણ એ છે કે આજે આપણે ઘણાં અનાજ અને અનાજનાં રેકોર્ડ ઉત્પન્ન કરી શક્યાં છે. ઉદાહરણ તરીકે, ગયા નાણાકીય વર્ષમાં ભારતે 25.5 મિલિયન ટન અનાજનું ઉત્પાદન કર્યું હતું. આ ઉપરાંત 311 મિલિયન ટન ફળો અને શાકભાજી પણ ઉગાડવામાં આવી છે. જે અનાજ નોંધાયા છે તેમાં ચોખા - 11.57 મિલિયન ટન, ઘઉં - 10.12 મિલિયન ટન. આ ઉપરાંત, .5૧. million મિલિયન ટન તેલીબિયાં ઉપરાંત ૨.5. million મિલિયન ટન કઠોળ, 1.09 મિલિયન ટન દાળ અને 0.35 મિલિયન ટન તૂરનું ઉત્પાદન થયું છે. જ્યારે ગયા વર્ષે દેશમાં શેરડીનું ઉત્પાદન પણ 40.37 મિલિયન ટન હતું.

આ વસ્તુઓના ઉત્પાદનમાં પણ આગળ

બાગાયતી ઉત્પાદનોની વાત કરીએ તો, દેશમાં 2017-18માં 31.18 મિલિયન ટનનું ઉત્પાદન નોંધાયું હતું. તે જ સમયે, દેશમાં એક દિવસમાં 17.63 મિલિયન ટન દૂધ અને 375 ગ્રામ દૂધનું ઉત્પાદન કરવામાં આવ્યું છે. 2017-18માં, દેશમાં લગભગ 95.2 અબજ ઇંડાનું ઉત્પાદન થયું હતું, જ્યારે 13.2 મિલિયન ટન માછલીઓનું ઉત્પાદન થયું હતું.

ફૂડ-પ્રોસેસિંગમાં પણ થઇ વૃદ્ધી

દેશમાં વધતા અનાજ અને અન્ય સંબંધિત ઉત્પાદનોને ધ્યાનમાં રાખીને સરકારે મેગા ફૂડ પાર્ક યોજના હેઠળ 42 મેગા ફૂડ પાર્કના નિર્માણને મંજૂરી આપી છે. તેમાંથી 17 મેગા ફૂડ પાર્કમાં પણ કામ શરૂ થઈ ગયું છે. અનુમાન મુજબ 2020 સુધીમાં ભારતીય ખાદ્ય અને છૂટક બજાર $ 828.92 અબજ ડોલર સુધી પહોંચી જશે. જ્યારે, ભારતીય ડેરી ઉદ્યોગ આવતા વર્ષ સુધીમાં બમણાથી 140 અબજ ડોલર થવાની સંભાવના છે. એક અનુમાન મુજબ, 2024 સુધીમાં, દેશના ફૂડ પ્રોસેસિંગ ઉદ્યોગમાં 90 લાખ રોજગાર પેદા થવાનો અંદાજ છે.