પંજાબ-હરિયાણામાં કૃષિ બિલનો વિરોધ, જાણો યુપીમાં ખેડૂતો ચુપ કેમ?

લોકસભા અને રાજ્યસભામાં કૃષિ સંબંધિત મહત્વપૂર્ણ બીલો પસાર થયા બાદ, પંજાબ અને હરિયાણામાં સખત વિરોધ થઈ રહ્યો છે. મોટા ખાનગી ખેલાડીઓ માટે ખેતી અને કૃષિ પેદાશોની ખરીદી શરૂ થતાં રાજકીય યુદ્ધ ફાટી નીકળ્યું છે. દરમિયાન, હરિયાણા અને પંજાબના ખેડૂતોથી વિપરીત, દેશના સૌથી મોટા ખાદ્ય અને શાકભાજી ઉત્પાદિત રાજ્યોમાંના એક, ઉત્તર પ્રદેશના ખેડુતો, કૃષિ બીલોને લઇને વિરોધ કરતા દેખાય છે.

યુપીના ખેડૂતોનું કડવું સત્ય

એક અહેવાલ મુજબ, એક કારણ એમ પણ કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે સંસદ દ્વારા મંજૂર કરાયેલા કૃષિ બીલો અંગે યુપીના ખેડૂતોમાં શંકા છે. આ સિવાય, એક કારણ એ પણ આપવામાં આવી રહ્યું છે કે સરકાર દ્વારા નિયંત્રિત મંડળીઓ અને વચેટિયાઓ અથવા ખુલ્લા બજાર એજન્ટો દ્વારા કરવામાં આવેલ શોષણ યુપીના ખેડુતો માટે હાલનું કડવું સત્ય છે. જો કે, એક સમયે જ્યારે કેન્દ્ર અને શાસક ભારતીય જનતા પાર્ટી ખેડૂતોને ખાતરી આપવા માટે પ્રયાસ કરી રહી છે કે સરકારી મંડીઓ અસ્તિત્વમાં રહેશે. પરંતુ ઉત્તરપ્રદેશમાં લઘુતમ ટેકાના ભાવ (એમએસપી) અને પ્રાપ્તિ વ્યવસ્થા પહેલાથી જ ઘણી સમસ્યાઓનું કારણ છે.

પાક પર ઉપલબ્ધ નથી એમએસપી

આ એટલા માટે છે કારણ કે સરકારી ખરીદી કુલ પાકના 15 ટકા કરતા વધારે નથી અને મોટાભાગના ખેડુતો તેમના પાક પર ક્યારેય એમએસપી મેળવતા નથી. યુપીની જમીન વાસ્તવિકતા એ છે કે ખેડૂતને સરકારી બજારમાં અને ખુલ્લા બજારમાં બંને જગ્યાએ મુશ્કેલીઓનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે, જ્યાં મોટા વેપારીઓ નાના અને ગરીબ ખેડૂતોનું શોષણ કરે છે. દેશમાં સરેરાશ ખેડુતોની ખેતીલાયક જમીનની વાત કરીએ તો તે ખેડૂત દીઠ 1.15 હેક્ટર છે, પરંતુ યુપીના 80 ટકા ખેડુતોની જમીન ઓછી છે, તેથી તેમને આ બીલોથી કોઈ ખાસ ફાયદો કે નુકસાન નહીં મળે, બલ્કે તેઓ તેવી જ રીતે, મોટા ઉદ્યોગપતિઓને શોષણનો સામનો કરવો પડશે.

રાજ્ય સરકારે ખેડૂતો પાસેથી ઓછા અનાજની ખરીદી કરી હતી

પહેલો સ્પષ્ટ સવાલ એ છે કે હરિયાણા, પંજાબ અને મધ્યપ્રદેશ અને મહારાષ્ટ્ર જેવા રાજ્યોથી વિપરીત, ઉત્તર પ્રદેશમાં સરકારી મંડી અને ખરીદીની વ્યવસ્થા એટલી નિષ્ક્રિય કેમ છે. અમને આશ્ચર્ય થવું જોઈએ નહીં કે આ વર્ષે રાજ્ય સરકાર દ્વારા ઘઉંની ખરીદી માત્ર 36 લાખ મેટ્રિક ટન હતી, જે 55 લાખ મેટ્રિક ટનના લક્ષ્યાંકથી નીચે હતી. આટલી ઓછી ખરીદી હોવા છતાં રાજ્યમાં વિક્રમી 385 મેટ્રિક ટન ઘઉંનું ઉત્પાદન થયું હતું.