નેપાળના પીએમ ઓલીના ભારત પ્રત્યે સુધરેલા રવૈયાથી બોખલાયુ ચીન, આવી રીતે બનાવી રહ્યું છે દવાબ

તાજેતરના સમયમાં, નેપાળની કેપી શર્મા ઓલી સરકાર તરફથી ભારત સાથે ફરીથી સારા સંબંધો ફરીથી સ્થાપિત કરવાના સંકેતો મળી રહ્યા છે. પરંતુ ચીન, જેણે છેલ્લા કેટલાક મહિનાઓથી બંને દેશોમાં ખૂબ જ અણબનાવ પેદા કર્યો છે, તે આને પચાવવામાં સમર્થ નથી. લાગે છે કે તેમણે નેપાળી વડા પ્રધાન કેપી શર્મા ઓલીને ભારતથી દૂર રાખવા તમામ પ્રકારના પ્રયત્નો શરૂ કર્યા છે. ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગની કમ્યુનિસ્ટ પાર્ટી ઓફ ચાઇનાની સરકાર ઓલીના બદલેલા રવૈયા પર બોખલાહટ તઇ હોવાનો અંદાજો એ વાત પરથી લગાવી શકાય છે કે હવે નેપાળી વડા પ્રધાને ભારત વિશે તેમનો એજન્ડા નહી સ્વીકારે તો તે તેને ઉથલાવી પાડવા માટે પણ પ્રયાસ કરી શકે છે.

નેપાળના પીએમ કેપી શર્મા ઓલીની સરકાર હવે ભારત સાથેના સંબંધો સુધારવાની તરફેણમાં છે. ભારતના વિદેશ સચિવ હર્ષવર્ધન શ્રૃગલાની બે દિવસીય નેપાળ મુલાકાત પછી, તેના લોકો આશા છે કે સરકાર ભારત સાથે હવાઈ મુસાફરી માટે એર બબલ અને પંચેશ્વર મલ્ટી-મોડેલ પ્રોજેક્ટ અંગે સકારાત્મક વલણ અપનાવશે. 26 નવેમ્બરના રોજ, શ્રીંગલાએ નેપાળી પીએમ ઓલી સાથે 50 મિનિટની સામ-સામે બેઠક કરી હતી, જેમાં બંને દેશો લીપુલેક સરહદ પરના વિવાદને તોડીને સંબંધોને સામાન્ય બનાવવાની દિશામાં આગળ વધ્યા છે. એક વરિષ્ઠ અધિકારીના જણાવ્યા અનુસાર, "તે સંબંધોને સુધારવા માટે આગળ વધવા માટે તૈયાર છે અને આ સંદર્ભમાં કોઈ સકારાત્મક સંકેતો જોવામાં આવશે." પરંતુ, તે ઇચ્છે છે કે બોર્ડ ઇશ્યૂની પણ ચર્ચા થાય. બંને દેશો દ્વિપક્ષીય સંબંધોને આગળ વધારવા તરફ લઈ શકે તે પ્રથમ પગલું એ છે કે બંને વચ્ચે હવાઈ મુસાફરીનો પરપોટો ઉભો કરવો અને પંચેશ્વર મલ્ટી-મોડલ પ્રોજેક્ટ પર ચર્ચા ફરી શરૂ કરવી. નેપાળના વિદેશ પ્રધાન પ્રદીપ કુમાર ગ્યાવલી પણ ડિસેમ્બરમાં ભારતની મુલાકાતે આવે તેવી સંભાવના છે, જેની તારીખ અંગે હજી નિર્ણય લેવામાં આવ્યો નથી.

આ વર્ષે બંને દેશો વચ્ચે દ્વિપક્ષીય સંબંધોમાં ભંગ થયો હતો જ્યારે નેપાળે લિપુલેખ ક્ષેત્રમાં બનાવવામાં આવતા 80 કિલોમીટર સરહદ માર્ગનો વિરોધ કર્યો હતો અને આ વિસ્તારનો દાવો કર્યો હતો. ઉતાવળમાં નેપાળી લોકોમાં લોકપ્રિયતા મેળવવા માટે, નેપાળની ઓલી સરકારે કલાપાની, લિપુલેખ અને લિમ્પીયાધુરાના ભારતીય વિસ્તારોને નેપાળનો ભાગ જાહેર કર્યો હતો અને સંસદના નેપાળી ભાગમાં બતાવતો નવો નકશો મળ્યો હતો. જ્યારે, નેપાળ સરકારની નેપાળી નકશામાં તેની જમીન દર્શાવવાના વલણ સામે ભારતે સખત વાંધો ઉઠાવ્યો હતો.

છેલ્લા કેટલાક મહિનાઓથી, બંને દેશો નકશાના વિવાદથી અંતર દૂર કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે. નેપાળમાં ચીનની વધતી જતી દખલ પર ભારત નજર રાખવાનું પણ શક્ય નથી. જો કે, ચાઇનાની કમ્યુનિસ્ટ પાર્ટી કોઈ પણ સંજોગોમાં નેપાળની ડાબેરી સત્તા પર પોતાની પકડ છૂટવા દેવા તૈયાર નથી. આ દરમિયાન નેપાળની શાસક નેપાળ સામ્યવાદી પાર્ટીના બંને પક્ષો - વડા પ્રધાન કેપી શર્મા ઓલી અને પુષ્પ કુમાર દહલ ઉર્ફે પ્રચંડ વચ્ચે વધતા બોલાચાલીથી ચીનને ફરીથી તેમાં પ્રવેશ કરવાની તક મળી છે.

નેપાળ કોમ્યુનિસ્ટ પાર્ટીની રચના ફક્ત ચીનના પ્રભાવને કારણે જ 2018 માં થઈ હતી. નેપાળના બે સામ્યવાદી પક્ષો તેમાં ભળી ગયા. નેપાળની કમ્યુનિસ્ટ પાર્ટી (યુએમએલ) અને કોમ્યુનિસ્ટ પાર્ટી ઓફ નેપાળ (એમસી). ચીન જાણે છે કે જો આ બંને પક્ષ ફરીથી જુદા પડે તો નેપાળની સત્તામાં તેની દખલ સમાપ્ત થઈ જશે. ચીને અગાઉ તેના પ્રખ્યાત રાજદૂત હુ યાન્કીને ઓલી અને અસ્થિર જૂથોને સાથે રાખવાની કામગીરી પર રોક્યો હતો. હવે રવિવારે, તેમણે એક દિવસની મુલાકાતે પોતાના સંરક્ષણ પ્રધાન વી. ફંગેને કાઠમંડુ ઉતર્યા, જેથી તે બંને જૂથોને એક સાથે રહેવા માટે કડક સંકેતો આપી શકે. એક જ દિવસમાં ફાંગે પીએમ ઓલી, રાષ્ટ્રપતિ બિદ્યા દેવી ભંડારી અને નેપાળી આર્મી ચીફ પૂર્ણ ચંદ્ર થાપને મળ્યા અને તે પછી મિત્ર દેશ પાકિસ્તાન જવા રવાના થયા હતા.