અફઘાનિસ્તાનના ખનીજ ખજાના પર ડ્રેગનની નજર, ચીને તાલિબાનને આપી આકર્ષક ઓફર

અફઘાનિસ્તાનમાં તાલિબાનની સત્તા આવતા ડ્રેગન અફઘાનિસ્તાનના વિશાળ ખજાના પર કબ્જો જમાવવા માટે પોતાની હિલચાલ શરૂ કરી દીધી છે. રવિવારના રોજ તાલિબાને કાબુલ પર કબ્જો કર્યો હતો અને સોમવારના રોજ ચીને તાલિબાનને તેના કેમ્પમાં શામેલ કરવાની ખૂબ જ આકર્ષક ઓફર કરી હતી. ચીનના સત્તાવાર અખબાર ગ્લોબલ ટાઈમ્સે સ્પષ્ટ કર્યું છે કે, તાલિબાનને માન્યતા આપવી તે ચીનની તરફેણમાં છે, તેમજ ગ્લોબલ ટાઈમ્સ દ્વારા ચીને તાલિબાનને ઓફર કરી છે, તે તાલિબાન માટે તે ઓફરનો ઇન્કાર કરવો અશક્ય છે.

તાલિબાનને ચીનનું સમર્થન

ચીની સરકાર વતી ગ્લોબલ ટાઇમ્સે તેના દેશના લોકોને જણાવ્યું હતું કે, ઇસ્લામિક કટ્ટરવાદી સંગઠન તાલિબાનને માન્યતા આપવામાં કંઈ ખોટું નથી અને ચીનનાલોકોએ તાલિબાનને માન્યતા આપવા માટે તૈયાર રહેવું જોઈએ.

આ સાથે ગ્લોબલ ટાઇમ્સે ચીનના લોકોને ધમકી આપી છે. આ રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, જે લોકોતાલિબાનની માન્યતાની વિરુદ્ધ છે, તેમને મોં બંધ કરીને બેસે છે, કારણ કે તેમને વિદેશનીતિને સમજી શકતા નથી.

પશ્ચિમ તરફથી કેટલાક સવાલો ઉઠી રહ્યા છે કે,અમેરિકા અફઘાનિસ્તાનમાંથી ખસી જાય બાદ ચીન મોટી ભૂમિકા ભજવશે અને ચીન પોતાની સેના અફઘાનિસ્તાનમાં મોકલી શકે છે, તેથી ચીન સ્પષ્ટ કરવા માંગે છે કે,આ બધી બાબતો સંપૂર્ણપણે પાયવિહોણી અફવાઓ છે.

તાલિબાનને ઓફર

ગ્લોબલ ટાઈમ્સે સ્પષ્ટ કર્યું છે કે, ચીનનો અફઘાનિસ્તાનમાં સૈન્ય મોકલવાનો કોઈ ઈરાદો નથી. ગ્લોબલ ટાઇમ્સે તાલિબાનને વધુ મોટી ઓફર કરતા જણાવ્યું છે કે, તેઅફઘાનિસ્તાનના પુનઃનિર્માણમાં મોટી ભૂમિકા ભજવવા માટે તૈયાર છે.

ચીને જણાવ્યું છે કે, જો અફઘાનિસ્તાનમાં મોટા પાયે માનવતાવાદી કટોકટી છે, અથવા જો યુદ્ધપછીના પુનઃર્નિર્માણ અને વિકાસમાં યોગદાનની જરૂર છે, તો ચીન તેના સૂચિત બેલ્ટ એન્ડ રોડ પહેલ (BRI પ્રોજેક્ટ) હેઠળ અફઘાનિસ્તાનમાં રહેશે. પ્રોજેક્ટ્સસાથે આગળ વધવા માટે તૈયાર છો. એટલે કે ચીને સ્પષ્ટ કરી દીધું છે કે, તે અફઘાનિસ્તાન આવવા માટે તૈયાર છે અને પુનઃનિર્માણ માટે તાલિબાનને ઓળખવા તૈયારછે. દેખીતી રીતે ચીને પહેલા BRI પ્રોજેક્ટનું નામ લીધું છે, એટલે કે તે સ્પષ્ટ છે કે, ચીનનો અર્થ અફઘાનિસ્તાન નથી, પરંતુ તેનો પ્રોજેક્ટ છે અને તે તાલિબાન સાથેમિત્રતા કરવા અને તેના પ્રોજેક્ટને આખરી ઓપ આપવા માંગે છે.

અમેરિકાએ જવાબદારી લેવી જોઈએ

ચીને પણ અમેરિકા પર નિશાન સાધતા કહ્યું છે કે, અમેરિકા અફઘાનિસ્તાનમાં પોતાની જવાબદારીઓથી ભાગી શકતું નથી અને અમેરિકાએ અફઘાનિસ્તાનમાં ઉદ્ભવતા

ગંભીર માનવીય સંકટ સમયે મદદ માટે આગળ આવવું જોઈએ. અમેરિકાએ પણ શરણાર્થી સંકટનો સામનો કરવો પડશે અને અફઘાનિસ્તાનને આર્થિક મદદ આપવી

જોઈએ, કારણ કે, ચીન માને છે કે, અમેરિકાએ અફઘાનિસ્તાનમાં તમામ મુશ્કેલીઓ ઉભી કરી છે. ચીને જણાવ્યું છે કે, જો તાલિબાન સંપૂર્ણ નિયંત્રણ બાદ નવો દેશ

બનાવે છે, તો તેણે આ વિસ્તારમાં આતંકવાદીઓ, ઉગ્રવાદીઓ અને અલગાવવાદીઓ સાથેના તમામ સંબંધો સમાપ્ત કરવાનો પોતાનો વાયદો રાખવો જોઈએ.

ચીન અફઘાનિસ્તાનમાં શું ઇચ્છે છે?

ચીને તાલિબાનને અફઘાનિસ્તાનમાં ફરીથી નિર્માણ કરવાની લાલચ આપી છે. તાલિબાન જાણે છે કે, તેમને લાંબા સમય સુધી બંદૂકના આધારે સત્તા જાળવી શકતા નથી, તેથી તેમને અફઘાનિસ્તાનમાં વિકાસ પ્રોજેક્ટ શરૂ કરીને લોકોના દિલમાં સ્થાન બનાવવા માંગે છે અને તેમને ચીનથી મોટો ભાગીદાર શોધી શકતા નથી અને ચીન આ તકની રાહ જોઈ રહ્યું છે. અમેરિકન જીઓલોજિકલ સોસાયટી દ્વારા અફઘાનિસ્તાનની અંદર એક સર્વે શરૂ કર્યો હતો. વર્ષ 2006માં યુએસ સંશોધકોએ ચુંબકીય ગુરુત્વાકર્ષણ અને હાઇપરસ્પેક્ટ્રલ સર્વેક્ષણ માટે હવાઈ મિશન પણ હાથ ધર્યા હતા. જેમાં જાણવા મળ્યું હતું કે, અફઘાનિસ્તાનમાં લોખંડ, તાંબુ, કોબાલ્ટ, સોના ઉપરાંત મોટી માત્રામાં ઔદ્યોગિક રીતે મહત્વના લિથિયમ અને નિઓબિયમના ખનીજ છે. આ એવા ખનીજ છે જે રાતોરાત કોઈપણ દેશનું ભાગ્ય કાયમ માટે બદલી શકે છે.

અફઘાનિસ્તાનમાં દુર્લભ ખનિજો છે

આ તમામ ખનિજોમાંથી લિથિયમ દુર્લભ માનવામાં આવે છે. લિથિયમની માંગને કારણે અફઘાનિસ્તાનને 'સાઉદી અરેબિયા' તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. લિથિયમનો ઉપયોગ લેપટોપ અને મોબાઇલ બેટરીમાં થાય છે. અમેરિકાના સંરક્ષણ વિભાગે પેન્ટાગોને જણાવ્યું હતું કે, અફઘાનિસ્તાનનું લિથિયમ સાઉદી અરેબિયાનાતેલ ભંડાર જેવું છે. આબોહવા પરિવર્તનને ધ્યાનમાં રાખીને તે સુનિશ્ચિત છે કે, આગામી સમયમાં અશ્મિભૂત ઇંધણની જગ્યાએ ઇલેક્ટ્રોનિક ઉપકરણોની માંગમાં નોંધપાત્રવધારો થશે.

આવી પરિસ્થિતિમાં લિથિયમ જેવા ખનિજોની વિશાળ હાજરી અફઘાનિસ્તાનનું ભાગ્ય કાયમ માટે બદલી શકે છે, જો તેનો યોગ્ય ઉપયોગ થાય અનેઅફઘાનિસ્તાનની અંદર રચાયેલી સરકાર દ્વારા તેનો ઉપયોગ કરવામાં આવે. તેને કોઈપણ બાહ્ય શક્તિ દ્વારા નિયંત્રિત કરવું જોઈએ નહીં.ચીન આ વિશે શું જાણે છે અનેતાલિબાનને સમર્થન આપીને લિથિયમનો ખજાનો લૂંટવા માંગે છે.

ડ્રેગન રાહ જોઇને જ બેઠું છે

આ સાથે અફઘાનિસ્તાનમાં સોફ્ટ મેટલ નિઓબિયમ પણ જોવા મળે છે, જેનો ઉપયોગ સુપરકન્ડક્ટર સ્ટીલ બનાવવા માટે થાય છે. ઉલ્લેખનીય છે કે, સુપરકન્ડક્ટર કેટલું મહત્વનું છે, તમે તેનો અંદાજ એ વાત પરથી લગાવી શકો છો કે, આ વર્ષે ફેબ્રુઆરી મહિનામાં 2 મહિના સુધી એક જાણીતી કાર કંપનીએ સુપરકન્ડક્ટરના અભાવે તેનું ઉત્પાદન બંધ કરવું પડ્યું હતું. આવા દુર્લભ ખનિજોની હાજરીને કારણે એવું માનવામાં આવે છે કે, આવનારા સમયમાં વિશ્વ વધુને વધુ ખાણકામ માટે અફઘાનિસ્તાન તરફ વળશે. અત્યાર સુધી અમેરિકા અહીં રહ્યું હતું અને એક રીતે તેણે અફઘાનિસ્તાનની ખનિજ સંપત્તિનું રક્ષણ કર્યું હતું, પરંતુ હવે ચીને અફઘાનિસ્તાન મીટ માંડીને બેઠું છે.

ચીનનો BRI પ્રોજેક્ટ

અફઘાનિસ્તાનમાં હાજર દુર્લભ ખજાના સુધી પહોંચ મેળવવા માટે ચીને 62 અબજ ડોલરના બેલ્ટ એન્ડ રોડ પ્રોજેક્ટ હેઠળ સીપીસી એટલે કે ચાઇના પાકિસ્તાન કોરીડોરને અફઘાનિસ્તાન સુધી વિસ્તૃત કરવાના પ્રયાસોની ગતિ વધારી છે. એક વખત બેલ્ટ એન્ડ રોડ પ્રોજેક્ટ બની જાય તે બાદ અફઘાનિસ્તાન ચીનની ખનીજ સંપત્તિને ચીનના હાથમાં જતા કોઈ રોકી શકે નહીં. કારણ કે, એ તો જગજાહેર છે કે ચીન અફઘાનિસ્તાનની અંદર યુદ્ધનો લાભ લેવા માટે કશું કરશે નહીં.

શા માટે અફઘાનિસ્તાન હજૂ પણ ગરીબ છે?

અફઘાનિસ્તાન પાસે એક ટ્રિલિયન ડોલરનાં સંસાધનો છે, પરંતુ દર વર્ષે સરકાર ખાણકામથી માત્ર 300 મિલિયન ડોલરની આવક ગુમાવે છે. નબળી સુરક્ષા, કાયદાના અભાવ અને ભ્રષ્ટાચારને કારણે અફઘાનિસ્તાન તેના ખનીજ ક્ષેત્રનો વિકાસ કે રક્ષણ કરી શક્યું નથી. અફઘાનિસ્તાનમાં પરિવહન વ્યવસ્થા પણ કથળી રહેલા માળખાને કારણે ખૂબ જ નબળી છે, તેમજ સરકાર પાસે ખનીજનું ખાણકામ કરવા માટે પૂરતા પૈસા નથી. આ તમામ કારણોસર, ખાણકામ દેશના જીડીપીમાં માત્ર 7-10 ટકા ફાળો આપે છે. આવી પરિસ્થિતિમાં જો ચીન સાથે સંબંધ વિકસાવશે તો અફઘાનિસ્તાનને ફાયદા કરતાં વધુ નુકસાન થશે.

English summary

With the Taliban in power in Afghanistan, the dragons have begun their movement to seize Afghanistan's vast treasures. The Taliban captured Kabul on Sunday and on Monday China made a very lucrative offer to include the Taliban in its camp.