ઇતિહાસના સૌથી મોટા આર્થિક સંકટમાં છે પાકિસ્તાન, 5160 કરોડ ડોલર ન મળ્યા તો...!!

ઇમરાન ખાનના નેતૃત્વમાં પાકિસ્તાન નાદારીના આરે છે. તે પહેલેથી જ ગરીબીમાં હતો, પરંતુ હવે જેઓ તેને ભીખની તર્જ પર લોન આપે છે તેઓએ પણ પીઠ ફેરવવાનું શરૂ કર્યું છે. પાકિસ્તાન સરકાર માટે આશાનું છેલ્લું કિરણ આંતરરાષ્ટ્રીય નાણાં ભંડોળમાં જોવા મળી રહ્યું છે. પરંતુ, જો ત્યાંથી આશા ખોવાઈ જાય, તો ઈમરાન માટે પાકિસ્તાનને બરબાદ થવાથી બચાવવું અશક્ય બની જશે. આવી આશંકાઓ ખુદ પાકિસ્તાની અખબારોના અહેવાલોને કારણે ઉભી થઈ રહી છે, જેમાં ભાંગી પડેલી નાણાકીય વ્યવસ્થાનું ચિત્ર બહાર આવી રહ્યું છે.

પાકિસ્તાન ઉંડી નાણાકીય કટોકટીમાં ફસાયેલું છે - અહેવાલ

પાકિસ્તાનના વડાપ્રધાન ઈમરાન ખાન 'નયા પાકિસ્તાન' બનાવવાના બહાને સત્તા પર આવ્યા હતા. પરંતુ, જો પાકિસ્તાની મીડિયાના તાજેતરના અહેવાલો પર વિશ્વાસ કરવામાં આવે તો, આ દેશ તેના ઇતિહાસમાં સૌથી ખરાબ આર્થિક સંકટનો સામનો કરી રહ્યો છે. પાકિસ્તાનના સૌથી મોટા અંગ્રેજી અખબારોમાંના એક ધ ન્યૂઝ ઇન્ટરનેશનલના જણાવ્યા અનુસાર, આ દેશ ખૂબ જ મોટા આર્થિક સંકટમાં ફસાયેલો છે. ઈમરાન ખાનની સરકારને બે વર્ષમાં (2021-2023) ઓછામાં ઓછા 5,160 કરોડ ડોલરની વિદેશી નાણાકીય મદદની જરૂર છે, તો જ આ દેશ આ કટોકટીમાંથી બહાર આવવાનું વિચારી શકે છે. પરંતુ, ગરીબ પાકિસ્તાન પર આટલી મોટી રકમ ખર્ચવા કોણ તૈયાર થશે, તે મોટો પ્રશ્ન છે.

ટોપ 10 પરેશાન દેશોમાં પાકિસ્તાનનો સમાવેશ - વર્લ્ડ બેંક

રિપોર્ટ અનુસાર પાકિસ્તાનને નાણાકીય વર્ષ 2021-22માં 2,360 કરોડ ડોલર અને 2022-23માં 2,800 કરોડ ડોલરની કુલ વિદેશી નાણાકીય સહાયની જરૂર પડશે. આંતરરાષ્ટ્રીય નાણાકીય ભંડોળ (IMF) ના ખૂબ જ પરંપરાગત અંદાજો હોવા છતાં આવા આંકડા આવ્યા છે. માહિતી અનુસાર, પાકિસ્તાન સરકારે હવે આ સંકટને દૂર કરવા માટે છેલ્લી વખત IMF ને અપીલ કરવાના પ્રયાસો શરૂ કર્યા છે. તાજેતરમાં જ વર્લ્ડ બેંકના રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે પાકિસ્તાન વિશ્વના 10 સૌથી મોટા પરેશાન દેશોમાંનું એક બની ગયું છે, જ્યાં સૌથી વધુ વિદેશી દેવું બાકી છે.

વિદેશી દેવાના બોજથી પાકિસ્તાન દબાયેલું છે

પાકિસ્તાની અખબારે આંતરરાષ્ટ્રીય ડેબિટ સ્ટેટિસ્ટિક્સ 2022 ને ટાંકીને આવી ઘણી માહિતી રજૂ કરી છે, જેનાથી ઇમરાન સરકારના કાર્યકાળમાં પાકિસ્તાન સંપૂર્ણપણે કંગાળ બન્યું હોવાનો પર્દાફાશ થયો છે. ઉદાહરણ તરીકે, વર્લ્ડ બેંકના રિપોર્ટને ટાંકીને કહેવામાં આવ્યું છે કે આ વર્ષે જૂન સુધીમાં જ પાકિસ્તાનનું વિદેશી દેવું 8 ટકા વધી ગયું હતું. અન્ય એક રિપોર્ટમાં સામે આવ્યું છે કે ઇમરાન ખાન સરકારે પહેલેથી જ વર્લ્ડ બેંક પાસેથી 44.2 કરોડ ડોલરની લોન લીધી હતી.

જો આઈએમએફ પીઠ બતાવે છે, તો પાકિસ્તાન ક્યાંયનુ રહેશે નહીં

પાકિસ્તાનની કંગાળતાને જોતા હવે વિશ્વ બેંક અને એશિયન ડેવલપમેન્ટ બેંક (ADB) એ પણ પહેલેથી જ નિશ્ચિત લોન સ્થગિત કરી દીધી છે, કારણ કે હવે તેઓ પાકિસ્તાનને ધિરાણમાં જોખમ જુએ છે. આનાથી પાકિસ્તાન તેની શરૂઆતથી સૌથી મોટી આર્થિક કટોકટીમાં મુકાઈ ગયું છે. તે અત્યારે માત્ર એક જ ઉપાય જુએ છે કે કોઈક રીતે આંતરરાષ્ટ્રીય નાણાં ભંડોળને ફરી એક વખત આકર્ષિત કરવું. તેથી જ તે વોશિંગ્ટનમાં તેની પહેલેથી અસ્તિત્વમાં છે 600 કરોડ ડોલર વિસ્તૃત ભંડોળ સુવિધા હેઠળ તેની સાથે સોદો કરવા માંગે છે.

તો પાકિસ્તાનને 'નવું' નહીં પણ 'દેવાળીયુ' કહેવાશે

જોકે વિશ્વ બેંક અને ADB હજી પણ પ્રોજેક્ટ લોન આપવાનું ચાલુ રાખી શકે છે, પરંતુ આ રકમ મેળવવા માટે, તેણે પ્રોજેક્ટને અમલમાં પણ બતાવવો પડશે, જે ખૂબ જ અસંભવિત છે. પરિણામ એવી શક્યતા છે કે એજન્સીઓ 'કંગાલી મે આટા ગીલા'ની કહેવતની તર્જ પર તેની પહેલેથી જ ઘટી ગયેલી ક્રેડિટ રેટિંગને વધુ ડાઉનગ્રેડ કરશે. એટલે કે, જો તે આંતરરાષ્ટ્રીય બોન્ડ જારી કરીને નાણાં એકત્ર કરવા માંગે છે, તો તે ખૂબ ખર્ચાળ સાબિત થઈ શકે છે.

English summary

Pakistan is in the biggest economic crisis in history, if we don't get 5160 crore dollars ... !!