
રશિયા વિરૂદ્ધ અમેરિકાના પ્રતિબંધો બેઅસર, રૂબલે કરી રેકોર્ડતોડ વાપસી, પુતિને બચાવી લીધી અર્થવ્યવસ્થા
યુક્રેન યુદ્ધ શરૂ થતાં જ રશિયા અને રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિન અમેરિકા અને પશ્ચિમી દેશોના પ્રતિબંધોની જાળમાં ફસાઈ ગયા અને અમેરિકા તરફથી વારંવાર નિવેદનો આવી રહ્યા છે કે તે રશિયાને એટલું નબળું પાડી દેશે કે તે કોઈને ધમકાવશે નહીં. ભવિષ્યમાં. પરંતુ શું આ ખરેખર થઈ શકે છે? નિષ્ણાતો માને છે કે, રશિયન રાષ્ટ્રપતિએ યુક્રેનના યુદ્ધના ફાયદા અને ગેરફાયદાની ગણતરી કરવામાં ભૂલ કરી હશે, પરંતુ રશિયન રાષ્ટ્રપતિએ અર્થતંત્રને કેવી રીતે બચાવવું તેની ગણતરી કરવામાં કોઈ ભૂલ કરી નથી અને આ જ કારણ છે કે, અમેરિકાના કરોડો હોવા છતાં. પ્રયત્નોથી, રૂબલ બજારમાં નિશ્ચિતપણે અટકી ગયો છે.

પુતિને કર્યો આર્થિક ચમત્કાર
પ્રતિબંધોમાં ફસાયા બાદ પણ 29 એપ્રિલે રશિયાની કરન્સી રૂબલ, ભારતના ચલણ રૂપિયા કરતાં વધુ મજબૂત બન્યું છે અને તે કોઈ આર્થિક ચમત્કારથી ઓછું નથી. આ કારણ છે કે, કારણ કે ભારત પર કોઈ નિયંત્રણો નથી અને ભારતની નિકાસ પણ હાલમાં રેકોર્ડ સ્તરે છે, તેમ છતાં રશિયન ચલણ રૂબલ વધુ મજબૂત બન્યું છે. જે બાદ હવે આખી દુનિયાના અર્થશાસ્ત્રીઓ આશ્ચર્યમાં છે કે કેવી રીતે રશિયાએ પોતાની કરન્સી રૂબલને ડૂબતા બચાવી લીધી. 29 એપ્રિલે એક ડોલર સામે ભારતીય રૂપિયાનું મૂલ્ય 76.51 હતું, જ્યારે રૂબલનું મૂલ્ય 71.47 હતું. એટલે કે રશિયન ચલણ ભારતીય રૂપિયા સામે મજબૂત બન્યું હતું.

ખરાબ રીતે પટકાયુ હતુ રૂબલ
યુક્રેન યુદ્ધ પછી જેમ જેમ રશિયા સામે પ્રતિબંધો શરૂ થયા, રશિયન ડોલર ડોલર સામે ખરાબ રીતે અવમૂલ્યન થવા લાગ્યો. પરંતુ, પછી પુતિને સૌથી મોટી ચાલ કરી. રશિયાએ તેના તેલ ખરીદનારા યુરોપિયન દેશોને સ્પષ્ટપણે કહ્યું છે કે તેઓ હવે ડૉલર અથવા યુરોને બદલે રૂબલમાં ચુકવણી કરીને જ રશિયા પાસેથી કુદરતી ગેસ અને તેલ ખરીદી શકે છે. એક મહિના પહેલા રૂબલની કિંમત ડોલર સામે ઘટીને 139 થઈ ગઈ હતી, તેથી યુરોપિયન દેશો માટે તે ઘણું સસ્તું થઈ ગયું હતું અને કેટલાક યુરોપિયન દેશો ખુશ હતા, જ્યારે કેટલાક અર્થશાસ્ત્રીઓ પણ રશિયાના નિર્ણયથી આશ્ચર્યચકિત થયા હતા, પરંતુ 7 માર્ચ પછી અચાનક રશિયન ચલણ ડૉલરની સામે ડૉલરનું પુનરાગમન શરૂ થયું અને આ સમાચાર લખાય છે ત્યાં સુધી, રશિયન ચલણ એક ડૉલરની સામે 71.47ના મૂલ્ય પર પહોંચી ગયું છે, એટલે કે યુદ્ધની શરૂઆત પહેલાની પરિસ્થિતિમાં. આ એકદમ તીક્ષ્ણ ઉછાળો છે, જે માર્ચમાં રૂબલને વિશ્વમાં ટોચનું પ્રદર્શન કરતી કરન્સી બનાવે છે.

રશિયાએ રૂબલને કેવી રીતે 'જીવતુ કર્યુ'?
પ્રતિબંધોથી બચવા માટે રશિયાનું સૌથી મોટું શસ્ત્ર તેલ અને ગેસ છે. અમેરિકાએ ઘણા પ્રતિબંધો લાદ્યા, પરંતુ દરેક પ્રતિબંધોએ એક છિદ્ર છોડી દીધું, જેણે રશિયા પાસેથી તેલ અને ગેસની આયાત બંધ કરી નહીં. રશિયા સામેના પ્રતિબંધો એવી રીતે તૈયાર કરવામાં આવ્યા હતા કે રશિયા કોઈપણ રીતે ડોલર અને યુરો મેળવી શકે નહીં, પરંતુ રશિયાએ રૂબલમાં વેપાર શરૂ કરીને યુએસને મોટો ફટકો આપ્યો. પુતિન જાણતા હતા કે યુરોપિયન દેશો માટે રશિયા પાસેથી તેલ અને ગેસની આયાત બંધ કરવી હવે ઘણા વર્ષોથી શક્ય નથી અને તેણે તેનો ફાયદો ઉઠાવ્યો અને એક દિવસ પહેલા પ્રકાશિત થયેલા ગાર્ડિયનના અહેવાલમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ગયા વર્ષે યુરોપિયન દેશોએ રશિયાને ખરીદ્યું છે. આ વર્ષના પ્રથમ ચાર મહિનામાં બમણું તેલ અને ગેસ, અને આ આવક $ 46 બિલિયન છે, એટલે કે, પુતિન પાસે હવે એટલા પૈસા એકઠા થઈ ગયા છે, કે તે સરળતાથી યુક્રેન યુદ્ધ ચાલુ રાખી શકે છે.

ચીન અને ભારતનો મળ્યો સાથ
યુરોપિયન દેશો ભારત અને ચીનના નામે સતત હોબાળો મચાવતા હતા, જેથી કોઈ તેમને જોઈ ન શકે કે તેઓ રશિયા પાસેથી કેટલું તેલ અને ગેસ ખરીદે છે, પરંતુ હવે ખુલાસો થયો છે. પરંતુ, પુતિનની તરફેણમાં સૌથી મોટી વાત એ હતી કે વિશ્વના બે સૌથી વધુ વસ્તી ધરાવતા દેશોએ યુક્રેન યુદ્ધમાં 'તટસ્થ' રહીને રશિયાને ઘણી મદદ કરી. અને ભારતની સાથે સાઉદી અરેબિયા પણ રશિયાના પોતાના ચલણ રૂબલમાં વેપાર કરવા માટે સંમત થયા. ભારત અને રશિયા વચ્ચે રૂપિયો-રુબલ વેપાર શરૂ કરવાની વાત ચાલી રહી છે, જેણે રશિયાની નાદારીની ચિંતાનો અંત આણ્યો અને રૂબલ મજબૂત થતો ગયો.

પુતિનની શાનદાર યોજના
રૂબલને ઘટવાથી બચાવવા માટે, રશિયાની સેન્ટ્રલ બેંકે વ્યાજ દરો વધારીને 20 ટકા કર્યા. એટલે કે, રશિયાના આવા લોકો, જેઓ રૂબલ વેચીને યુરો અને ડોલર ખરીદવાની કોશિશ કરતા હતા, હવે તેમને આમ કરવું ખૂબ મોંઘું પડી ગયું છે. આ પછી, રશિયાએ તેના ઉદ્યોગપતિઓ માટે એક આદેશ જારી કરીને કહ્યું કે તેઓ વિદેશથી થતી કમાણીનો 80 ટકા રૂબલમાં સ્વેપ કરે. આનો અર્થ એ છે કે, રશિયન સ્ટીલ ઉત્પાદક કે જે ફ્રાન્સની કંપનીને સ્ટીલ વેચીને 100 મિલિયન યુરો કમાય છે તેણે વિનિમય દરને ધ્યાનમાં લીધા વિના, તેમાંથી 80 મિલિયન યુરોને રશિયન ચલણ રૂબલમાં રૂપાંતરિત કરવા પડશે. ઘણી રશિયન કંપનીઓ હજુ પણ વિદેશી કંપનીઓ સાથે ઘણો કારોબાર કરી રહી છે, ઘણા બધા યુરો અને ડૉલર અને યેન બનાવે છે, જેમાંથી 80 ટકા રશિયન કંપનીઓ દેશના ચલણ રૂબલમાં રૂપાંતરિત થઈ રહી છે, તેથી બજારમાં રશિયન ચલણની માંગ છે. ઘણો વધારો થયો છે અને રૂબલ મજબૂત થતો ગયો.

ડર બતાવીને યુરોપનો દમ કાઢ્યો
આ સાથે પુતિને સમગ્ર વિશ્વમાં ભયનું વાતાવરણ સર્જ્યું હતું. રશિયન રાજ્ય અખબાર, રશિયન વિદેશ પ્રધાન અને રશિયન રાષ્ટ્રપતિ પોતે સતત વિશ્વ યુદ્ધ, પરમાણુ યુદ્ધ શરૂ કરવાની ધમકી આપી રહ્યા છે, જેણે આખું વિશ્વ ડરી ગયું છે અને મોટાભાગના દેશો શક્ય તેટલી વહેલી તકે તેમના ઊર્જા અનામતને ફરીથી ભરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે. આનું સૌથી મોટું ઉદાહરણ જર્મની છે, જેણે છેલ્લા બે મહિનામાં સૌથી વધુ રશિયન તેલ અને ગેસ ખરીદ્યો છે. જર્મનીને ડર છે કે જો વિશ્વયુદ્ધ જેવી સ્થિતિ સર્જાય અને રશિયાથી જર્મની આવતી પાઈપલાઈન ઉડાડી દેવામાં આવે તો જર્મનીમાં રાતોરાત હોબાળો મચી જશે. ચીન અને યુરોપના ઘણા દેશોની પણ આ જ હાલત છે. એક સંદેશ મોકલવા માટે, રશિયાએ પોલેન્ડને ગેસ સપ્લાય બંધ કરી દીધો અને યુરોપિયન દેશોમાં વધુ ભય ફેલાયો, જેનો સીધો ફાયદો રશિયાને થઈ રહ્યો છે.

કરંસી બચી તો રશિયા પણ બચ્યુ
રશિયાએ હવે એટલું રૂબલ એકઠું કર્યું છે, કે તે માત્ર તેના દેવાની ચૂકવણી કરીને ડિફોલ્ટ થવાથી બચી શકતું નથી, પરંતુ રશિયાએ હવે તેની અર્થવ્યવસ્થાને બચાવી લીધી છે. રૂબલનું મજબૂતીકરણ તરત જ રશિયાને ત્રણ મોટા ફાયદા લાવશે. પહેલો મોટો ફાયદો એ થશે કે રશિયામાં ફુગાવો બહુ વધશે નહીં. થોડી મોંઘવારી હશે, જેને મેનેજ કરી શકાય. તે જ સમયે, જ્યારે આ યુદ્ધ સમાપ્ત થશે અને જ્યારે રશિયા પર લાદવામાં આવેલા પ્રતિબંધો દૂર થશે, ત્યારે રશિયા પાસે ફરીથી આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં પ્રવેશવા માટે કોઈ ચલણ રહેશે નહીં અને તે વિશ્વ બજારમાં સરળતાથી મજબૂત હરીફ બની શકશે.

સરકારની શક્તિ
પુતિનને ત્રીજો સૌથી મોટો ફાયદો એ થવાનો છે કે તેઓ દેશના સરકારી કર્મચારીઓ અને અધિકારીઓને સતત પગાર ચૂકવી શક્યા છે અને લોકોને કોઈપણ સરકારમાં વિશ્વાસ હોવો જોઈએ અને તે મજબૂત છે, તેનો સંદેશ જનતા સુધી પહોંચવો જોઈએ, સરકાર કર્મચારીઓને ચૂકવવામાં આવતો પગાર આનો સૌથી મજબૂત પુરાવો છે અને પુતિન આ સંદેશ આપવામાં સફળ રહ્યા છે. એટલે કે હવે એમ કહી શકાય કે પુતિને દેશની અર્થવ્યવસ્થાને પતન અથવા રશિયાને વિઘટનથી બચાવી છે.