રૂપિયો ડૉલર સામે રેકોર્ડ સ્તરે નબળો પડ્યો, 2014 પછી ડૉલર સામે રૂપિયો 25 ટકા ઘટ્યો

પહેલીવાર એવું બન્યું છે કે, ડૉલરની સરખામણીમાં રૂપિયાની કિંમત 80 ને વટાવી ગઈ છે, એટલે કે હવે તમને એક ડૉલર આપવાના 80 રૂપિયા મળશે.

નવી દિલ્હી, 19 જુલાઇ : પહેલીવાર એવું બન્યું છે કે, ડૉલરની સરખામણીમાં રૂપિયાની કિંમત 80 ને વટાવી ગઈ છે, એટલે કે હવે તમને એક ડૉલર આપવાના 80 રૂપિયા મળશે. એટલે કે, ડૉલર સામે રૂપિયો સતત ગગડી રહ્યો છે, જ્યારે કેન્દ્રીય નાણાં મંત્રી નિર્મલા સીતારમણે સોમવારના રોજ જણાવ્યું હતું કે, ડિસેમ્બર 2014થી ભારતીય રૂપિયાનું મૂલ્ય યુએસ ડૉલર સામે લગભગ 25 ટકા ઘટ્યું છે.

ભારતીય નાણાં મંત્રીએ એમ પણ જણાવ્યું હતું કે, તાજેતરનો ઘટાડો ક્રૂડ ઓઈલની વધતી કિંમતો અને રશિયા-યુક્રેન સંઘર્ષ જેવા વૈશ્વિક પરિબળોને કારણે છે, પરંતુ તે પછી પણ ડૉલર સામે રૂપિયામાં 25 ટકા જેટલો ઘટાડો ઘણા પ્રશ્નો ઉભા કરે છે.

રૂપિયો પહેલીવાર 80ને પાર

ભારતીય રૂપિયો મંગળવારના રોજ યુએસ ડૉલર સામે મનોવૈજ્ઞાનિક રીતે મહત્વપૂર્ણ 80ના સ્તરે ગબડ્યો હતો, જેનાથી વાર્ષિક ધોરણે તેનોઘટાડો ઘટીને લગભગ 7 ટકા થયો હતો.

સ્થાનિક ચલણના પ્રારંભિક ટ્રેડિંગમાં એક દિવસ પહેલા વેપાર 79.9775 પર બંધ થયો હતો અનેઆજે તે 80.0175ની નીચી સપાટીએ પહોંચી ગયો છે.

જિયોજીત ફાઇનાન્શિયલ સર્વિસિસના ચીફ માર્કેટ સ્ટ્રેટેજિસ્ટ આનંદ જેમ્સે જણાવ્યું હતું કે, મંગળવારે ડૉલર સામે રૂપિયો 79.85-80.15નીરેન્જમાં ટ્રેડ થઈ શકે છે.

ડિસેમ્બર 2014 થી ડૉલર સામે ભારતીય રૂપિયાનું મૂલ્ય લગભગ 25 ટકા ઘટ્યું છે અને તાજેતરનો ઘટાડો ક્રૂડઓઇલના વધતા ભાવ અને રશિયા-યુક્રેન સંઘર્ષ જેવા વૈશ્વિક પરિબળોને કારણે છે, એમ ભારતના નાણાપ્રધાન નિર્મલા સીતારમણે સંસદમાંજણાવ્યું હતું. આ સાથે તેમના દ્વારા આ બાબતનો સ્વીકાર કરવામાં આવે છે.

ડૉલર સામે 25 ટકા તળીયે

ભારતના નાણાં મંત્રી નિર્મલા સીતારમણે લોકસભામાં એક પ્રશ્નના જવાબમાં જણાવ્યું હતું કે, 31 ડિસેમ્બર 2014ના રોજ એક યુએસ ડૉલરનીકિંમત 63.33 ભારતીય રૂપિયા હતી.

લોકસભામાં એક પ્રશ્નના લેખિત જવાબમાં નાણાં પ્રધાન દ્વારા ઉલ્લેખિત ડેટા અનુસાર, 11 જુલાઈ, 2022ના રોજ ભારતીય રૂપિયો યુએસ ડૉલર સામે 79.41 પર આવી ગયો છે.

આવા સમયે, ભારતીય રૂપિયો સોમવારના રોજ યુએસ ડૉલર સામે79.98 ના નવા નીચલા સ્તરે પહોંચ્યો હતો. ભારતીય રૂપિયાના મૂલ્યમાં સતત સાતમા દિવસે ઘટાડો થયો છે.

લોકસભામાં એક તારાંકિતપ્રશ્નના જવાબમાં ભારતના નાણાં પ્રધાન નિર્મલા સીતારમણે જણાવ્યું હતું કે, રશિયા-યુક્રેન સંઘર્ષ, ક્રૂડ ઓઈલના ભાવમાં વધારો અને વૈશ્વિકનાણાકીય સ્થિતિની કડકાઈ, યુએસ ડૉલર સામે ભારતીય રૂપિયો નબળો પડવો જેવા વૈશ્વિક પરિબળો મુખ્ય કારણો છે.

જોકે, તેમણે સંસદનાનીચલા ગૃહને જાણ કરી હતી કે, ભારતીય ચલણ અન્ય મુખ્ય વૈશ્વિક ચલણો સામે મજબૂત બન્યું છે.

અન્ય દેશોના ચલણમાં વધુ ઘટાડો થયો

ભારતીય નાણાં પ્રધાને જણાવ્યું હતું કે, બ્રિટિશ પાઉન્ડ, જાપાનીઝ યેન અને યુરો જેવી કરન્સી ભારતીય રૂપિયો યુએસ ડૉલર સામે વધુનબળી પડી છે અને તેથી, 2022માં આ કરન્સી સામે ભારતીય રૂપિયો મજબૂત થયો છે.

અર્થતંત્ર પર રૂપિયાના અવમૂલ્યનની અસર પર,ભારત સરકારે જણાવ્યું હતું કે, ચલણની વધઘટ માત્ર એક પરિબળ છે, જે અર્થતંત્રને અસર કરે છે. સરકારે જણાવ્યું હતું કે, ચલણનાઅવમૂલ્યનથી નિકાસ સ્પર્ધાત્મકતામાં વધારો થવાની સંભાવના છે.

જે બદલામાં અર્થતંત્રને હકારાત્મક અસર કરે છે. સરકારે જણાવ્યું હતું કે,ચલણના અવમૂલ્યનથી આયાતને વધુ મોંઘી બનાવીને અસર થાય છે.

પગલાં લઈ રહી છે રિઝર્વ બેંક

ભારતીય રિઝર્વ બેંક (RBI) નિયમિતપણે વિદેશી વિનિમય બજાર પર નજર રાખે છે અને ભારે અસ્થિરતાની પરિસ્થિતિઓમાંદરમિયાનગીરી કરે છે.

તેમણે જણાવ્યું હતું કે, ભારતીય રિઝર્વ બેંકે તાજેતરના મહિનાઓમાં વ્યાજ દરોમાં વધારો કર્યો છે, જેનાથી ભારતીયરૂપિયાને પકડી રાખવા માટે રહેવાસીઓ અને બિન-નિવાસીઓનું આકર્ષણ વધ્યું છે.

નાણાં મંત્રીએ વધુમાં જણાવ્યું હતું કે, વિદેશી પોર્ટફોલિયોમૂડીનો આઉટફ્લો ભારતીય રૂપિયાના અવમૂલ્યનનું મુખ્ય કારણ છે.

તેમણે એમ પણ જણાવ્યું કે, વિદેશી પોર્ટફોલિયો રોકાણકારોએ નાણાકીયવર્ષ 2022-23માં અત્યાર સુધીમાં ભારતીય ઈક્વિટી માર્કેટમાંથી આશરે 14 બિલિયન ડૉલરનું ભંડોળ પાછું ખેંચ્યું છે.

આવા સમયે, ઇકોનોમિકટાઇમ્સના અહેવાલ મુજબ, સરકારી અધિકારીઓએ જણાવ્યું છે કે, માત્ર ભારતીય રૂપિયો જ નહીં, વિશ્વની તમામ ચલણો ડૉલર સામે નબળીપડી છે અને અન્ય ચલણો સામે ડૉલર મજબૂત થયો છે અને રૂપિયો મજબૂત નથી.

માત્ર ચલણ, જે નબળું પડ્યું છે, તેથી એવું નથી લાગતું કેભારતીય અર્થતંત્રમાં કોઈ સમસ્યા છે.

રૂપિયો ઘટવાનું કારણ

ભારતીય અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું કે, વૈશ્વિક ઘટનાક્રમને કારણે વિશ્વભરના રોકાણકારો સાવધ બન્યા છે, જેની અસર વિવિધ દેશોનીચલણ પર પડી રહી છે અને રૂપિયો નબળો પડવાનું કારણ ભારતીય અર્થવ્યવસ્થામાં કોઈ સમસ્યા નથી.

ઈકોનોમિક ટાઈમ્સના અહેવાલમુજબ, એક અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે, ભારતીય રૂપિયાની સામે યુએસ ડૉલરની મજબૂતીને એક અલગ કેસ તરીકે જોઈ શકાય નહીં.

તેવૈશ્વિક સ્તરે યુએસ ડૉલરની મજબૂતાઈને પ્રતિબિંબિત કરે છે, અને ડૉલર તમામ ચલણો સામે મજબૂત થઈ રહ્યો છે, પછી ભલે તે વિકાસશીલહોય કે ઉભરતી હોય.

ડૉલર ઇન્ડેક્સ આ વર્ષે છ મુખ્ય કરન્સી, યુરો, પાઉન્ડ, યેન, સ્વિસ ફ્રેંક, કેનેડિયન ડૉલર અને સ્વીડિશ ક્રોના સામે 13ટકા વધ્યો છે.

ડૉલર સામે નબળો પડ્યો

ભારતીય અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું કે, યુએસ ચલણ, ડૉલર, રૂપિયાની સામે નીચું વધ્યું છે, જે 2021ના અંતે 74.5 પ્રતિ ડૉલરથી વધીનેજૂનના અંતમાં 79.74 સુધી પહોંચ્યું છે, જે લગભગ 7 ટકા ઘટ્યું છે.

પરિણામે યુરો, યેન અને પાઉન્ડ સામે રૂપિયો મજબૂત થયો છે.શુક્રવારના રોજ રૂપિયો પ્રતિ ડૉલર 79.88ને​સ્પર્શી ગયો હતો, જે એશિયન ચલણમાં પાંચમું શ્રેષ્ઠ પ્રદર્શન કરતી હતી.

સ્થાનિક યુનિટે છમહિનામાં લગભગ 7.5 ટકાનો ઘટાડો નોંધાવ્યો છે. અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું કે, રૂપિયાના અવમૂલ્યનનું મુખ્ય કારણ વિદેશી રોકાણનોપ્રવાહ છે.

અધિકારીઓએ જણાવ્યું કે, નાણાકીય વર્ષ 2022માં 15 જુલાઈ સુધી વિદેશી રોકાણકારોએ ભારતમાંથી 31.5 બિલિયન ડૉલર પાછાખેંચી લીધા છે અને આ જ કારણ છે કે, ડૉલર સામે રૂપિયો નબળો પડ્યો છે.

રૂપિયાના ઘટાડાની અસર

અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું કે, આરબીઆઈ વિદેશી વિનિમય બજાર પર નજીકથી નજર રાખી રહી છે અને જ્યારે જરૂર પડે ત્યારે તેનાઅનામતનો ઉપયોગ કરી રહી છે.

દરમિયાનગીરીઓ છતાં, તે આરામદાયક સ્તરે રહે છે. આવા સમયે, અમે તમને જણાવી દઈએ કે, યુએસડૉલર સામે રૂપિયામાં ઘટાડો ઉદ્યોગ માટે મિશ્ર બેગ સાબિત થઈ રહ્યો છે, જેના કારણે કેટલાક ક્ષેત્રો પરેશાન થઈ રહ્યા છે, જ્યારે ઘણા ઉદ્યોગક્ષેત્રો, ખાસ કરીને સોફ્ટવેર નિકાસકારો સતત નુકસાનનો ફાયદો લઈ રહ્યા છે.

ડૉલર સામે રૂપિયો નબળો પડી રહ્યો છે, તે ડૉલર સામે 80નામનોવૈજ્ઞાનિક બેન્ચમાર્કની નજીક છે અને ફેડરલ રિઝર્વ ફુગાવાને નિયંત્રિત કરવા માટે ઓવરટાઇમ કામ કરે તેવી શક્યતા છે, જે યુએસમાંસર્વકાલીન ઉચ્ચ સ્તરે છે.

રૂપિયાના અવમૂલ્યનની સૌથી વધુ અસર આયાતી ચીજવસ્તુઓ અથવા આયાતી ઘટકોનો ઉપયોગ કરીનેમાલસામાન પર થશે અને આ કેટેગરીમાં સૌથી વધુ માંગવામાં આવતી વસ્તુ મોબાઈલ ફોન છે. એટલે કે મોબાઈલ ફોનની ખરીદી વધુ મોંઘીથઈ જશે.

English summary

The rupee weakened to a record level against the dollar, depreciating by 25 percent against the dollar since 2014