આંતરરાષ્ટ્રીય મજૂર દિવસ 2022 : જાણો સંપૂર્ણ ઇતિહાસ અને મહત્વના તથ્યો

આંતરરાષ્ટ્રીય મજૂર દિવસ, જેને મોટાભાગના દેશોમાં વર્કર્સ ડે તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, દર વર્ષે 1 મે ના રોજ ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસ વિશ્વભરના મજૂરોનો ઉત્સવ છે. દિવસની શરૂઆતના મુળમાં મજૂર સંઘની ચળવળમાં છે, ખાસ કરીને દિવસ દરમિયાન કામના કલાકો 12 માંથી આઠ કલાક કરવાની ચળવળ. 1 મે નો દિવસ લેબર ડે (મજૂર દિવસ) તરીકે પ્રખ્યાત છે. આ દિવસ ભારત, ક્યુબા અને ચીન જેવા દેશોમાં તેમજ અન્ય ઘણા દેશોમાં મનાવવામાં આવે છે.

આંતરરાષ્ટ્રીય મજૂર દિવસ અથવા લેબર ડે નો વિશ્વભરના કામદારો અને મજૂરોને સમર્પિત છે. આ દિવસને આંતરરાષ્ટ્રીય મજૂર દિવસ અથવા વિશ્વ મજૂર દિવસ તરીકે પણ કહેવામાં આવે છે. આંતરરાષ્ટ્રીય મજૂર દિવસના દિવસે મજૂરો ઉજવણી કરે છે અને તેમને તેમના અધિકારો પ્રત્યે જાગૃત રહેવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવામાં આવે છે. 1 મેના રોજ આંતરરાષ્ટ્રીય મજૂર દિવસ ઘણા દેશોમાં જાહેર રજા હોય છે.

ઇન્ટરનેશનલ લેબર ઓર્ગેનાઇઝેશન, યુનાઇટેડ નેશન્સ એજન્સી, જે આંતરરાષ્ટ્રીય શ્રમ ધોરણો નક્કી કરવા માટે કામ કરે છે. તેના દ્વારા કામ પર સલામતી અને આરોગ્ય માટેના વિશ્વ દિવસ પર બહાર પાડવામાં આવેલા એક અહેવાલમાં જણાવ્યું હતું કે, દેશોએ યોગ્ય અને સ્થિતિસ્થાપક વ્યવસાયિક સલામતી અને આરોગ્ય પ્રણાલીઓ મૂકવાની જરૂર છે. જે ભવિષ્યની સ્વાસ્થ્ય કટોકટીની સ્થિતિમાં કામની દુનિયામાં દરેક વ્યક્તિ માટેના જોખમોને ઘટાડશે.

આંતરરાષ્ટ્રીય મજૂર દિવસનો ઇતિહાસ અને મહત્વ

આંતરરાષ્ટ્રીય મજૂર દિવસ વિશ્વભરના લોકોની સખત મહેનતનું સન્માન કરે છે અને તેમની સિદ્ધિઓની ઉજવણી કરે છે. આંતરરાષ્ટ્રીય મજૂર દિવસની શરૂઆત 19મી સદીમાં યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં મજૂર સંઘની ચળવળમાં થઈ હતી. યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ અને કેનેડામાં શ્રમિક દિવસ જોકે સપ્ટેમ્બરના પ્રથમ સોમવારના ઉજવવામાં આવે છે, જેમાં કામદારોને સમાજમાં તેમના યોગદાન આપવા બદલ સન્માનિત કરવામાં આવે છે.

1889માં યુએસમાં સમાજવાદી જૂથો અને ટ્રેડ યુનિયનોની એક સંસ્થાએ આંતરરાષ્ટ્રીય મજૂર દિવસને કામદારો માટે દિવસ તરીકે નિયુક્ત કર્યો હતો. આ 1886 માં શિકાગોમાં હેમાર્કેટ રમખાણોની યાદમાં હતું, જ્યારે કોઈએ પોલીસ પર બોમ્બ ફેંક્યા બાદ મજૂર વિરોધ રેલી હિંસક બની હતી. તે દિવસે હિંસાના પરિણામે ઓછામાં ઓછા આઠ લોકોના મોત થયા હતા. આરોપીઓની સામે પુરાવાનો અભાવ હોવા છતાં, આઠ કટ્ટરપંથી મજૂર કાર્યકરોને દોષિત ઠેરવવામાં આવ્યા હતા.

યુરોપમાં 1 મે, ઐતિહાસિક રીતે હંમેશા ગ્રામીણ પરંપરાગત ખેડૂતોના તહેવારો સાથે જોડાયેલો છે, પરંતુ પાછળથી આંતરરાષ્ટ્રીય મજૂર દિવસ આધુનિક મજૂર ચળવળ સાથે સંકળાયેલો બન્યો હતો.

આંતરરાષ્ટ્રીય મજૂર દિવસની શરૂઆત

મજૂર દિવસ લાંબા કામકાજના દિવસો અને અઠવાડિયાઓ, ગરીબ પરિસ્થિતિઓ અને બાળ મજૂરી સહિત કામદારોના અધિકારોના ઉલ્લંઘન સામે ભૂતકાળના મજૂર સંઘર્ષોની યાદમાં કરવા માટે આંતરરાષ્ટ્રીય મજૂર દિવસની ઉજવણી કરવાની શરૂઆત કરવામાં આવી હતી. ઘણા દેશોમાં મેના પ્રથમ દિવસે એટલે કે આંતરરાષ્ટ્રીય મજૂર દિવસ સત્તાવાર રજા હોય છે.

ટ્રેડ યુનિયનો અને સમાજવાદી જૂથોએ તેને કામદારોના સમર્થનમાં દિવસ તરીકે નિયુક્ત કર્યા પછી 19મી સદીના અંતમાં 1 મે એ મજૂર ચળવળ સાથે સંકળાયો હતો. મૂળરૂપે, મેનો પહેલો દિવસ પ્રાચીન ઉત્તર ગોળાર્ધમાં વસંત ઉત્સવ તરીકે મનાવવામાં આવતો હતો. યુએસમાં શિકાગોમાં 1886 ના હેમાર્કેટ ઘટનાની યાદમાં આ તારીખને આંતરરાષ્ટ્રીય કામદાર દિવસ (આંતરરાષ્ટ્રીય મજૂર દિવસ) તરીકે પસંદ કરવામાં આવી હતી, જેમાં કામદારોના સમર્થનમાં એક શાંતિપૂર્ણ રેલી પોલીસ સાથે હિંસક અથડામણમાં પરિણમી હતી, જેમાં ઓછામાં ઓછા 38 નાગરિકોના મોત થયા હતા. આ ઘટનામાં 7 પોલીસ અધિકારીઓના પણ મોત થયા હતા.

1904માં બીજી આંતરરાષ્ટ્રીયની છઠ્ઠી કોન્ફરન્સ બોલાવવામાં આવી હતી. જેમાં જણાવવામાં આવ્યું હતું કે, તમામ સોશિયલ ડેમોક્રેટિક પાર્ટીના સંગઠનો અને તમામ દેશોના ટ્રેડ યુનિયનો આઠ કલાકના દિવસની કાનૂની સ્થાપના માટે, શ્રમજીવી વર્ગની માંગણીઓ માટે અને વૈશ્વિક શાંતિ માટે પહેલી મેના રોજ (આંતરરાષ્ટ્રીય મજૂર દિવસ) ઉત્સાહપૂર્વક પ્રદર્શન કરશે.

ભારતમાં મે દિવસ અથવા આંતરરાષ્ટ્રીય મજૂર દિવસ ઘણા નામોથી ઓળખાય છે, જેમ કે હિન્દીમાં 'કામગાર દિવસ' અથવા 'અંતરરાષ્ટ્રીય શ્રમિક દિવસ', તમિલમાં 'ઉઝાઓપાલાર નાલ' અને મરાઠીમાં 'કામગાર દિવસ' તરીકે ઉજવાય છે.

ભારતે વર્ષ 1923 માં તેનો પ્રથમ મજૂર દિવસ ઉજવ્યો હતો, મદ્રાસ પ્રાંતમાં (હાલનું ચેન્નાઈ) 80 થી વધુ દેશો (ભારત સહિત) રજા તરીકે મજૂર દિવસની ઉજવણી કરે છે તે તમામ દેશોના સંગઠનો માટે મે ડે (આંતરરાષ્ટ્રીય મજૂર દિવસ) પર કામ ન કરવું ફરજિયાત કરવામાં આવ્યું હતું. 1 મે​મહારાષ્ટ્ર દિવસ અને ગુજરાત દિવસ તરીકે પણ ઉજવવામાં આવે છે. હિન્દુસ્તાનની મજૂર કિસાન પાર્ટી એ પહેલું જૂથ હતું જેણે ભારતમાં મે દિવસની ઉજવણીનું આયોજન કર્યું હતું.

ભારતીયોએ 1923માં ચેન્નાઈમાં પ્રથમ મજૂર દિવસની ઉજવણી કરી હતી. હિન્દુસ્તાનની મજૂર કિસાન પાર્ટીએ મજૂર દિવસનું આયોજન કર્યું હતું. સામ્યવાદી નેતા મલયાપુરમ સિંગારાવેલુ ચેટ્ટિયારે સૂચવ્યું કે, સરકાર 1લી મે ના રોજ રાષ્ટ્રીય રજા તરીકે જાહેર કરે. કામગાર દિન, કામદાર દિવસ અને અંતરરાષ્ટ્રીય શ્રમિક દિવસ એ ભારતમાં આંતરરાષ્ટ્રીય મજૂર દિવસના અન્ય નામ છે.

આંતરરાષ્ટ્રીય કામદાર દિવસ વિશે મહત્વપૂર્ણ તથ્યો

• આંતરરાષ્ટ્રીય કામદાર દિવસ 19મી સદીના અંતમાં મજૂર ચળવળ સાથે સંકળાયો હતો.
• યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં ટ્રેડ યુનિયનો અને સમાજવાદી જૂથોએ 1લી મેના રોજ મજૂર દિવસની ઉજવણી કરી.
• માર્ક્સવાદી આંતરરાષ્ટ્રીય સમાજવાદી કોંગ્રેસે કામદારો માટે નિશ્ચિત કામના કલાકોની માગ કરી હતી. તેઓએ દરેક કાર્યકરના સ્વાસ્થ્ય અને સુખાકારી માટે 8 કલાકની વર્ક કલ્ચરની માગ કરી હતી.
• ઉલ્લેખનીય છે કે, આંતરરાષ્ટ્રીય મજૂર દિવસ પ્રથમવાર 1 મે, 1890 ના રોજ ઉજવવામાં આવ્યો હતો.
• લોકોએ કામદારો સાથે ખરાબ વર્તન જેવા કે ખરાબ કામ કરવાની સ્થિતિ, કામદારોના અધિકારોનું ઉલ્લંઘન, ઓછું વેતન, બાળ મજૂરી અને કામના કલાકોમાં તાણાવનો વિરોધ કર્યો હતો.
• 14મી જુલાઈ, 1889 ના રોજ, યુરોપમાં સમાજવાદી પક્ષોની પ્રથમ આંતરરાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસે મે દિવસ જાહેર કર્યો. આ Haymarket પ્રણય માટે શ્રદ્ધાંજલિ હતી.
• એમ્સ્ટરડેમ ખાતેની આંતરરાષ્ટ્રીય સમાજવાદી કોંગ્રેસે 8 કલાકની કાર્ય સંસ્કૃતિની કાનૂની સંસ્થા માટે હાકલ કરી હતી. તેઓએ તમામ દેશોના શ્રમજીવી સંગઠનોને 1 લી મે થી કામ કરવાનું બંધ કરવા જણાવ્યું હતું.
• પેરિસમાં કામદારો 1 લી મે ના રોજ આંતરરાષ્ટ્રીય એકતા અને એકતાના કામદાર દિવસની ઉજવણી કરે છે.
• યુરોપમાં મજૂર દિવસને ગ્રામીણ પરંપરાગત ખેડૂતોના તહેવારોની ઉજવણી તરીકે ગણવામાં આવે છે. જોકે, પાછળથી તે આધુનિક મજૂર ચળવળનો એક ભાગ બની ગયો હતો.
• 1917 ની રશિયન ક્રાંતિ બાદ પૂર્વીય જૂથના દેશો અને સોવિયેત સંઘે મજૂર દિવસની ઉજવણી કરવાનું શરૂ કર્યું હતું.
• યુએસ અને કેનેડામાં સપ્ટેમ્બરના પ્રથમ સોમવારના રોજ વ્યક્તિઓ મજૂર દિવસની ઉજવણી કરે છે.
• વ્યક્તિઓએ જાણવું જોઈએ કે, સમાજવાદ અને માર્ક્સવાદની વિચારધારાઓએ ઘણા સામ્યવાદી અને સમાજવાદી જૂથોને પ્રેરણા આપી હતી.
• આંદોલને ઘણા ખેડૂતો અને કામદારોને તેમના અધિકારો માટે લડવા માટે પ્રોત્સાહિત કર્યા હતા.

English summary

know the complete history and important facts about International Labor Day 2022.