ડોક્ટર્સ કોઈ ગિફ્ટ કે સ્પાની ઓફર નહીં આપી શકે, મેડિકલ ફર્મ્સની 'લાંચ' રોકવા સરકાર લાવી ડ્રાફ્ટ

દવાઓનું વેચાણ વધારવા માટે, ફાર્માસ્યુટિકલ કંપનીઓ દ્વારા ડોક્ટર્સને મફત વસ્તુઓ આપવા પર કાયદા દ્વારા પ્રતિબંધ છે.

નવી દિલ્હી : દવાઓનું વેચાણ વધારવા માટે, ફાર્માસ્યુટિકલ કંપનીઓ દ્વારા ડોક્ટર્સને મફત વસ્તુઓ આપવા પર કાયદા દ્વારા પ્રતિબંધ છે. આ સંદર્ભમાં, દેશની સર્વોચ્ચ અદાલતની સુપ્રીમ કોર્ટે તાજેતરમાં એપેક્સ લેબોરેટરીઝ પ્રાઇવેટ લિમિટેડની અરજીને ફગાવી દીધી હતી. ફાર્મા મેડિકલ ડિવાઈસ ધરાવતી કંપનીઓ દ્વારા ડોક્ટર્સને ભેટ આપવાના મુદ્દે કેન્દ્ર સરકાર હવે મેડિકલ ડિવાઈસ માર્કેટિંગ પ્રેક્ટિસ માટે યુનિફોર્મ કોડનો ડ્રાફ્ટ લઈને આવી છે. જેમાં ફાર્મા ફર્મ કે મેડિકલ ઇક્વિપમેન્ટ ધરાવતી કંપનીઓના ડોક્ટર્સને કોઇપણ પ્રકારની ગિફ્ટ કે સ્પા ઓફર પર પ્રતિબંધ મૂકવાનું કહેવામાં આવ્યું છે.

સરકારના 16 પાનાના ડ્રાફ્ટ દસ્તાવેજમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, આ એક સ્વયંસેવક કોડ હશે. તબીબી ઉપકરણો ધરાવતી તમામ ફાર્મા કંપનીઓ અથવા કંપનીઓ તેના કાર્યક્ષેત્ર હેઠળ આવશે. જો એવું જણાય છે કે, તબીબી ઉપકરણ યુનિયનો અને કંપનીઓ દ્વારા તેનો અસરકારક રીતે અમલ કરવામાં આવ્યો નથી, તો સરકાર તેને વૈધાનિક કોડ બનાવવાનું વિચારી શકે છે.

તે જાણીતું છે કે, ડોક્ટર્સ ભેટ તરીકે મફતમાં આપે છે અને થિયેટર, લાઇવ કોમેડી અથવા સંગીત, રમતગમતની ઇવેન્ટ્સ, ગોલ્ફ, સ્કીઇંગ, ક્રૂઝ, સ્પા અથવા વેકેશન જેવી મનોરંજક પ્રવૃત્તિઓનો આનંદ માણતા હોવાના અહેવાલો છે. જેને ફાર્મા કંપનીઓ દ્વારા તબીબોને લાંચ આપવાના પ્રયાસ તરીકે જોવામાં આવે છે.

જેની સામે કોર્ટે વાંધો ઉઠાવ્યો હતો. કોર્ટે કહ્યું હતું કે, તે ખૂબ જ ચિંતાનો વિષય છે કે ફાર્માસ્યુટિકલ કંપનીઓ દ્વારા ફ્રીમાં આપવામાં આવતા સોનાના સિક્કા, રેફ્રિજરેટર, એલસીડી ટીવીથી લઈને વિદેશ યાત્રા જેવી ભેટમાં ડૉક્ટરની સલાહ લઈને હેરાફેરી થઈ શકે છે. ન્યાયાધીશે કહ્યું કે, મફત વસ્તુઓ તકનીકી રીતે મફત નથી. સામાન્ય રીતે આ મફતનો સમાવેશ દવાની કિંમતમાં કરવામાં આવે છે, જે તેમની કિંમતમાં વધારો કરે છે અને લોકો માટે એક કાયમી જોખમી ચક્ર બનાવે છે. તેમણે એમ પણ કહ્યું હતું કે, ડૉક્ટરનો તેમના દર્દી સાથે વિશ્વાસનો સંબંધ હોય છે." તો કોર્ટના નિર્દેશોને ધ્યાનમાં રાખીને મોદી સરકાર એક મહત્વપૂર્ણ ડ્રાફ્ટ લાવી છે.

આ સરકારી ડ્રાફ્ટમાં, દસ્તાવેજ વાંચે છે, કોઈપણ તબીબી ઉપકરણ કંપની અથવા તેના કોઈપણ એજન્ટ દ્વારા તબીબી ઉપકરણોનો ઉપયોગ કરવા, સૂચવવા અથવા સપ્લાય કરવા માટે લાયક વ્યક્તિઓને કોઈ ભેટ, આર્થિક લાભ અથવા લાભ પૂરો પાડવામાં આવતો નથી, ઓફર કરવામાં આવતો નથી અથવા વચન આપવામાં આવતું નથી. યુનિફોર્મ કોડ મનોરંજક કાર્યક્રમો માટે ટિકિટ સુવિધાઓની જોગવાઈને પણ આવરી લેશે. જેમ કે, ડોક્ટર્સ અને તેમના પરિવારના સભ્યોના વ્યક્તિગત લાભ માટે ભેટ આપવી.

આ ડ્રાફ્ટ રસાયણ અને ખાતર મંત્રાલય હેઠળના ફાર્માસ્યુટિકલ્સ વિભાગ દ્વારા જાહેર કરવામાં આવ્યો છે અને 15 એપ્રિલ સુધીમાં ઉદ્યોગના પ્રતિનિધિઓ પાસેથી પ્રતિસાદ માંગવામાં આવ્યો છે. 16 પાનાનો ડ્રાફ્ટ દસ્તાવેજ આ એક સ્વૈચ્છિક કોડ છે અને તેના અમલીકરણની તેની જારી તારીખથી છ મહિનાના સમયગાળા પછી સમીક્ષા કરવામાં આવશે. જો તે જાણવા મળે છે કે, તેને ફાર્મા યુનિયનો દ્વારા મંજૂરી આપવામાં આવી છે. કંપનીઓ દ્વારા અસરકારક રીતે લાગુ કરવામાં આવી નથી, સરકાર તેને વૈધાનિક કોડ બનાવવાનું વિચારી શકે છે.

ડ્રાફ્ટ જણાવે છે કે, કંપનીઓ અથવા ફાર્મા યુનિયનો/પ્રતિનિધિઓ અથવા તેમના વતી કાર્ય કરતી આરોગ્ય વ્યાવસાયિકો અને તેમના પરિવારના સભ્યોમાંથી કોઈપણ વ્યક્તિ રેલ્વે, હવાઈ, જહાજ, ક્રુઝ ટિકિટો, પેઇડ રજાઓ સહિત દેશની અંદર અથવા બહાર કોઈપણ મુસાફરી સુવિધાનો વિસ્તાર કરશે નહીં. તે કોઈપણ કોન્ફરન્સ, સેમિનાર, વર્કશોપ, સીએમઈ પ્રોગ્રામમાં પ્રતિનિધિ તરીકે ભાગ લેવાથી પણ આવરી લેવામાં આવશે. વધુમાં સ્પષ્ટતા કરવામાં આવે છે કે, કોઈપણ ફાર્માસ્યુટિકલ કંપની કોઈપણ દવાના પ્રચાર માટે સરકાર દ્વારા આયોજિત કોઈપણ સેમિનાર, કોન્ફરન્સ અથવા મીટિંગમાં અથવા માહિતીના પ્રસાર માટે, જો કોઈ ચિકિત્સક પ્રતિનિધિ તરીકે ભાગ લે છે, તો તે તેના પોતાના ખર્ચે હશે. સ્વયંસેવીમાં, વ્યક્તિગત હેતુ માટે કોઈપણ આરોગ્ય સંભાળ પ્રદાતાને કોઈ રોકડ અથવા નાણાકીય અનુદાન ચૂકવવામાં આવશે નહીં.

કોડ જણાવે છે કે, કંપનીઓને કેટલીકવાર ડોક્ટર્સને સાધારણ, યોગ્ય શૈક્ષણિક વસ્તુઓ પ્રદાન કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવશે જે દર્દીઓને લાભ આપે છે અથવા HCPs માટે વાસ્તવિક શૈક્ષણિક કાર્ય કરે છે. વધુમાં, કંપનીઓ પ્રસંગોપાત સાધારણ, યોગ્ય બ્રાન્ડ રિકોલ આઇટમ્સ પ્રદાન કરી શકે છે, જે મૂલ્ય અને આવર્તનમાં વાજબી હોય છે. કોડ જણાવે છે, જોકે, આવી બ્રાન્ડ રિકોલ વસ્તુઓ/બ્રાન્ડ રીમાઇન્ડર્સની કિંમત રૂપિયા 1,000 થી વધુ ન હોવી જોઈએ.

દવાઓના મફત નમૂનાઓ એવી કોઈપણ વ્યક્તિને આપવામાં આવશે નહીં કે, જે આવી પ્રોડક્ટ સૂચવવા માટે લાયક નથી. જ્યાં ઉત્પાદનોના નમૂનાઓ તબીબી પ્રતિનિધિ દ્વારા વિતરિત કરવામાં આવે છે, ત્યાં નમૂના સીધા આવા ઉત્પાદનને વિતરિત કરવામાં આવશે. ઉત્પાદન નક્કી કરવા માટે લાયક વ્યક્તિને અથવા તેમના વતી નમૂના મેળવવા માટે અધિકૃત વ્યક્તિને સોંપવામાં આવવી જોઈએ.

સરકારે સ્પષ્ટપણે કહ્યું છે કે, આ કોડ ઉદ્યોગ માટે "સ્વૈચ્છિક" હશે. જોકે, સ્વ-નિયમન પર ભાર મૂકતા, સરકારે ચેતવણી પણ આપી છે કે, જો સારી રીતે અમલ કરવામાં ન આવે તો તે તેને "કાયદેસર" બનાવી શકે છે. આ કોડના ડ્રાફ્ટની રજૂઆત સાથે, સરકારના રસાયણ અને ખાતર મંત્રાલય હેઠળના ફાર્માસ્યુટિકલ્સ વિભાગે તબીબી-ઉદ્યોગના પ્રતિનિધિઓના પ્રતિસાદ માટે 16 માર્ચથી 15 એપ્રિલ સુધીનો સમય આપ્યો છે. સરકારે કહ્યું છે કે, ડ્રાફ્ટ યુસીએમડીએમપી એક સ્વૈચ્છિક કોડ છે અને તેના અમલીકરણની સમીક્ષા તેના ઇશ્યૂની તારીખથી છ મહિનાના સમયગાળા પછી કરવામાં આવશે.

ડ્રાફ્ટની મુખ્ય લાક્ષણિકતાઓ

સરકારના ડ્રાફ્ટમાંનો આ કોડ ફાર્માસ્યુટિકલ્સ ઉદ્યોગને નિયંત્રિત કરતા કોડ જેવો જ છે. જે મુજબ, કોઈપણ તબીબી ઉપકરણ કંપની અથવા તેના કોઈપણ એજન્ટ દ્વારા તબીબી ઉપકરણોનો ઉપયોગ કરવા, સૂચવવા અથવા સપ્લાય કરવા માટે લાયક વ્યક્તિઓને કોઈ ભેટ, નાણાકીય લાભ અથવા ઓફર વગેરે કરવામાં આવશે નહીં.

જોકે, કંપનીઓ તેમના કાયદેસરના વૈજ્ઞાનિક, શૈક્ષણિક અને તાલીમ કાર્યક્રમો અને અન્ય પ્રવૃત્તિઓના સમર્થનમાં તબીબી શાળાઓ, શિક્ષણ હોસ્પિટલો, હોસ્પિટલો અને માન્ય શિક્ષણ બેઠકોવાળી સંસ્થાઓ અને અન્ય તૃતીય-પક્ષ સંસ્થાઓને શૈક્ષણિક અનુદાન પ્રદાન કરી શકે છે. વધુમાં કંપનીઓને કેટલીકવાર ડોક્ટર્સને સાધારણ, યોગ્ય શૈક્ષણિક વસ્તુઓ પ્રદાન કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવશે, જે દર્દીઓને લાભ આપે છે અથવા HCPs માટે વાસ્તવિક શૈક્ષણિક કાર્ય કરે છે.

English summary

Doctors can't offer gifts or spaniels, govt drafts to stop 'bribery' of medical firms.