ઇ ચલણ પ્રોજેક્ટના 500 કરોડના લેણાં બાકી, જાણો કયા શહેરમાં કેટલો દંડ વસુલવાનો બાકી?

ટ્રાફિક દંડની પ્રક્રિયામાં માનવીય દખલગીરી દૂર કરવા અને પશ્ચિમી દેશોની જેમ તેને મુશ્કેલીમુક્ત બનાવવા ગુજરાતે પાંચ વર્ષ પહેલાં મહત્વાકાંક્ષી ઇ ચલણ પ્રોજેક્ટ શરૂ કર્યો હતો.

રાજકોટ : ટ્રાફિક દંડની પ્રક્રિયામાં માનવીય દખલગીરી દૂર કરવા અને પશ્ચિમી દેશોની જેમ તેને મુશ્કેલીમુક્ત બનાવવા ગુજરાતે પાંચ વર્ષ પહેલાં મહત્વાકાંક્ષી ઇ ચલણ પ્રોજેક્ટ શરૂ કર્યો હતો. જોકે, વર્ષોથી દંડની વસૂલાતમાં રૂપિયા 500 કરોડથી વધુની ટ્યુન સુધીની આશ્ચર્યજનક ડિફોલ્ટને કારણે પ્રોજેક્ટને માત્ર ડિફ્લેટ જ નહીં, પરંતુ બળી જવાની આરે છે.

દુર્ભાગ્યવશ સમગ્ર સિસ્ટમ બિનઅસરકારક સાબિત થઈ છે. કારણ કે, પોલીસ પાસે ડિફોલ્ટરોને પકડીને તેમને રકમ ચૂકવવા માટે કોઈ વ્યવસ્થા નથી. સમગ્ર રાજ્યના મુખ્ય શહેરોમાં 85 ટકા થી 90 ટકા ટ્રાફિક ઉલ્લંઘનકારોએ ઈ ચલણની રકમ ચૂકવી નથી, જે અંગેની મહિતી ડેટા દર્શાવે છે.

રાજકોટ શહેરે સપ્ટેમ્બર 2017માં ઈ ચલણ જાહેર કરવાનું શરૂ કર્યું હતું. ટ્રાફિક પોલીસના આંકડાઓ પર નજર કરીએ તો, અત્યાર સુધીમાં કુલ 23.27 લાખ ઈ ચલણ ઈશ્યુ કરવામાં આવ્યા છે, જેમાંથી રૂપિયા 26 કરોડનો દંડ વસૂલવામાં આવ્યો છે, જ્યારે અવેતન રૂપિયા 147.58 કરોડની રકમ બાકી છે.

TOI સાથે વાત કરતા એક વરિષ્ઠ ટ્રાફિક પોલીસ અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે, દંડ વસૂલવાની કોઈ વ્યવસ્થા નથી. ઘણા કિસ્સાઓમાં RTO પાસે ભૂલથી ચાલતા વાહન માલિકોનું યોગ્ય સરનામું હોતું નથી અને ઘણીવાર આ ડિફોલ્ટર્સના મોબાઈલ નંબરો પણ અમારી સાથે શેર કરતા નથી. ફરીથી અમારી પાસે લેણાંની વસૂલાત માટે ઘરના ઘરની આસપાસ જવા માટે પૂરતો સ્ટાફ નથી.

ટ્રાફિક વિભાગમાં ડિફોલ્ટરોને ફોલોઅપ કરવા માટે તંત્રમાં અભાવ

રાજકોટના જાહેર માર્ગો પર લગાવવામાં આવેલા લગભગ 500 કેમેરા વાહનમાં સ્થાપિત હાઇ સિક્યોરિટી નંબર પ્લેટ દ્વારા દરેક લાલ લાઇટના ઉલ્લંઘન માટે આપોઆપ ચલણ રજૂ કરે છે, જે વાહન માલિકોને ઓળખવામાં મદદ કરે છે. રશ ડ્રાઇવિંગ, રોંગ સાઇડ ડ્રાઇવિંગ વગેરે સહિતના અન્ય ટ્રાફિક ગુનાઓ માટે, કંટ્રોલ રૂમ પીક અવર્સ દરમિયાન મુખ્ય રસ્તાઓ પર નજર રાખે છે અને આવા ઉલ્લંઘન કરનારાઓની તસવીરો કેપ્ચર કરે છે.

ડાયમંડ સિટીએ ઈ મેમો રજૂ કર્યા બાદ, રાજકોટ શહેરે ઈ ચલણ જાહેર કરવા માટે ભારે ટ્રાફિકવાળા રસ્તાઓ પર લગાવેલા 100 કેમેરા દ્વારા અત્યાર સુધીમાં રૂપિયા 139 કરોડના ચલણ જાહેર કર્યા છે. સમગ્ર શહેરમાં 720 કેમેરા રસ્તાઓ પરના ટ્રાફિક પર નજર રાખે છે. જોકે, વિભાગ અત્યાર સુધી માત્ર રૂપિયા 20 કરોડ દંડ વસૂલવામાં સફળ રહ્યો હતો.

સુરતના ડેપ્યુટી કમિશનર (ટ્રાફિક) પ્રશાંત સુમ્બેએ TOI સાથે વાતચીત કરતા જણાવ્યું હતું કે, ઇ ચલણ સ્પીડ પોસ્ટ દ્વારા મોકલવામાં આવે છે અને ઘણા કિસ્સાઓમાં વાહનો અસ્થાયી સરનામાંઓ સાથે નોંધાયેલા હોય છે, જે RTO રેકોર્ડ સાથે અપડેટ થતા નથી. કેટલાક કિસ્સાઓમાં વાહનના માલિકો પણ બદલાય છે. જે કારણે જે વ્યક્તિ ઈ ચલણ મેળવે છે, તે સહેલાઇથી તેની અવગણના કરે છે.

પોલીસે વાહન માલિકોના મોબાઈલ નંબર મેળવવાનું સૂચન કર્યું હતું, જેથી જ્યારે પણ ઈ ચલણ આપવામાં કરવામાં આવે, ત્યારે સોફ્ટવેર આપમેળે ટેક્સ્ટ મેસેજ એલર્ટ જનરેટ કરી શકે. તે પોલીસને ગુનેગારનો સંપર્ક કરવામાં અને દંડ વસૂલવામાં પણ મદદ કરશે. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, પોલીસ અવ્યવસ્થિત રીતે વાહન ચેકિંગ ડ્રાઈવો કરે છે તે જાણવા માટે કે શું કોઈ બાકી બાકી છે, પરંતુ આવા ઘણા કિસ્સાઓમાં, માલિકો રકમ ચૂકવવામાં અસમર્થતા વ્યક્ત કરે છે, ખાસ કરીને જો તે ખૂબ મોટી હોય.

અમદાવાદની પણ આ જ સ્થિતિ છે, જેની પાસે દંડ વસૂલવાના બાકી છે. સમગ્ર શહેરમાં લગાવવામાં આવેલા 5,000 કેમેરા પર પકડાયેલા ટ્રાફિક ગુનાઓ માટે શહેર સપ્ટેમ્બર 2015 થી ઈ ચલણ ઇસ્યુ કરી રહ્યું છે.

અમદાવાદ શહેર ટ્રાફિક પોલીસના ડેટા અનુસાર, અત્યાર સુધીમાં 72.54 લાખ જેટલા ટ્રાફિક ઇ ચલણ ઇસ્યુ કરવામાં આવ્યા હતા. જેની રકમ રૂપિયા 253 કરોડ જેટલી થાય છે. તેમાંથી 21.41 લાખ ઈ ચલણ માટે માત્ર 54.47 લાખ રૂપિયાનો દંડ વસૂલવામાં આવ્યો હતો. 1 માર્ચ, 2022 સુધીમાં અમદાવાદ શહેર ટ્રાફિક પોલીસે 51.12 લાખ ઈ ચલણ માટે રૂપિયા 198 કરોડની વસૂલાત કરવાની બાકી છે.

ટ્રાફિક વિભાગના અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે, અમદાવાદ શહેરની ટ્રાફિક પોલીસ સમયાંતરે બાકી લેણાંની વસૂલાત માટે ડ્રાઇવ કરે છે. સોમવારના રોજ અમે એક ડ્રાઇવ હાથ ધરી હતી અને 654 ટ્રાફિક અપરાધીઓ પાસેથી દંડ તરીકે રૂપિયા 3.84 લાખ વસૂલ્યા હતા. ઈ-મેમો મુખ્યત્વે લાલ લાઇટ જમ્પ કરવા અથવા ટ્રાફિક સિગ્નલ પર સ્ટોપ-લાઇન ક્રોસ કરવા માટે ઇસ્યુ કરવામાં આવે છે.

વડોદરા ટ્રાફિક પોલીસે હજૂ સુધી શહેરમાં ઇસ્યુ કરેલા 127 કરોડ રૂપિયાના ઈ ચલણમાંથી દંડ તરીકે રૂપિયા 104 કરોડ વસૂલવાના બાકી છે. ટ્રાફિક અપરાધીઓ દ્વારા રૂપિયા 23 કરોડથી વધુની ચૂકવણી કરવામાં આવી છે. પોલીસે જણાવ્યું હતું કે, કુલ 28,66,663 ઈ ચલણ ઇસ્યુ કરવામાં આવ્યા હતા. તેમાંથી માત્ર 6,35,166 ઈ મેમોની ચૂકવણી કરવામાં આવી છે. ટ્રાફિક પોલીસે જણાવ્યું હતું કે, જ્યારે તેણે ભૂતકાળમાં દંડની રકમ વસૂલવા માટે કેટલીક ડ્રાઈવો હાથ ધરી હતી, ત્યારે કોવિડ રોગચાળાને કારણે વસૂલાતની ગતિ ધીમી પડી હતી.

English summary

500 crore arrears of e-currency project, know how much penalty is due in which city?