જાણો શું છે ઇસરોનું મિશન 2022, અમેરિકી મીડિયામાં પણ થઇ રહી છે ચર્ચા

નવા વર્ષની શરૂઆત સાથે જ અમેરિકન મીડિયા ભારતીય સ્પેસ પ્રોગ્રામને લઈને દિવાના બની ગયું છે અને વર્ષ 2022માં ભારતના સ્પેસ પ્રોગ્રામના વખાણ વધી રહ્યા છે. આ વર્ષે ભારતીય અવકાશ એજન્સી ધમાકેદાર શૈલીમાં અવકાશ કાર્યક્રમો શરૂ કરવા જઈ રહી છે અને જો ભારતને સફળતા મળશે તો વિશ્વની ક્ષિતિજ પર ભારતનું નામ રોશન થશે. અમેરિકન મીડિયાએ વર્ષ 2022 ના ભારતીય સ્પેસ પ્રોગ્રામ વિશે એક વિશેષ અહેવાલ રજૂ કર્યો છે અને કહ્યું છે કે ભારતના સ્પેસ પ્રોગ્રામે નવા વર્ષમાં જોરદાર વાપસી કરી છે.

ભારતનો ધમાકેદાર અવકાશ કાર્યક્રમ

વર્ષ 2021 ભારતીય અવકાશ કાર્યક્રમો માટે મિશ્ર સિદ્ધિ રહ્યું છે અને ISROનું મુખ્ય ધ્યાન વિવિધ દેશોના ઉપગ્રહોને અવકાશમાં છોડવા તેમજ ઘણા કાર્યક્રમોને વેગ આપવાનું રહ્યું છે અને ભારતીય અવકાશ એજન્સીના વડા કે. સિવન એ પણ સ્વીકારે છે કે વર્ષ 2022 માટે તેમને ઘણી આશાઓ છે, કારણ કે આ વર્ષે ભારત આવા ઘણા મિશન પાર પાડવા જઈ રહ્યું છે, જે ઐતિહાસિક બનવા જઈ રહ્યા છે અને એવા કાર્યક્રમો જેને સમગ્ર વિશ્વ સ્વીકારશે. ISROના વડા કે સિવને ગયા અઠવાડિયે એક લેખમાં લખ્યું હતું કે, "એવું લાગે છે કે 2021 દરમિયાન ISRO પર બહુ ઓછું કામ થયું છે. આ લાગણી મુખ્યત્વે લોન્ચની ઓછી સંખ્યાને કારણે છે." જોકે, તેમણે ઓપરેશન મિશન અને વિકાસમાં "ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ યોગદાન" માટે ISRO સ્ટાફનો આભાર માન્યો હતો.

ગગનયાન પર સારા સમાચાર

અવકાશમાં ભારતનું સૌથી મહત્વાકાંક્ષી સાહસ, ગગનયાન હવે પરીક્ષણના તબક્કામાં પ્રવેશી ચૂક્યું છે અને ભારતીય અવકાશ અને સંશોધન સંસ્થા (ISRO) આ વર્ષે પ્રથમ માનવરહિત મિશન લોન્ચ કરવાની નજીક પહોંચી રહ્યું છે. ઈસરોના અધ્યક્ષ કે સિવને કહ્યું કે ગગનયાન મિશન માટે કામ કરતી ટીમો મિશન માટે 'વિકાસ એન્જિન', ક્રાયોજેનિક સ્ટેજ, ક્રૂ એસ્કેપ સિસ્ટમના પરીક્ષણ પર કામ કરી રહી છે. આ સાથે, ઈસરોના વડાએ કહ્યું કે, L110 વિકાસ એન્જિન, ટ્રાયલ છે. ક્રાયોજેનિક સ્ટેજ, ક્રૂ એસ્કેપ સિસ્ટમ મોટર્સ અને સર્વિસ મોડ્યુલ પ્રોપલ્શન સિસ્ટમ માટે ચાલુ છે.

મોદીનો મહત્વકાંક્ષી કાર્યક્રમ

ગગનયાન મિશન ભારતના વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીનો ખૂબ જ મહત્ત્વાકાંક્ષી પ્રોજેક્ટ છે અને વર્ષ 2018 માં સ્વતંત્રતા દિવસની ઉજવણી દરમિયાન, ભારતીય વડા પ્રધાને જાહેરાત કરી હતી કે, ભારતની સ્વતંત્રતાની 75મી વર્ષગાંઠના અવસર પર, એટલે કે ઓગસ્ટ સુધીમાં. 2022, ભારત મિશન ગગનયાન લોન્ચ કરશે. જોકે કોરોના મહામારીને કારણે ગગનયાન મિશન કાર્યક્રમમાં ઘણો વિલંબ થયો છે, પરંતુ આશા છે કે ભારત આપેલ સમયરેખા પર તેનું મિશન પાર પાડી શકશે. તે જ સમયે, ઈસરોના વડા કે સિવને પણ આશા વ્યક્ત કરી છે કે સમયની સાથે મિશન પૂર્ણ થઈ જશે.

ઈસરોનું 'સમુદ્રયાન મિશન'

આ તમામ મિશન સિવાય ISRO સમુદ્રની નીચે એક પ્રોજેક્ટ પર પણ કામ કરી રહ્યું છે, જેમાં ISRO પોતાના વૈજ્ઞાનિકને દરિયાની અંદર 6000 મીટરની ઊંડાઈ પર મોકલશે. ભારત સરકારે સંસદમાં પણ આ મિશન વિશે માહિતી આપી છે. ભારત સરકારે કહ્યું છે કે ISRO ઊંડા મહાસાગર મિશન પર કામ કરી રહ્યું છે. તેમાં માનવસહિત સબમરીન વિકસાવવામાં આવશે. આ પ્રોજેક્ટનું નામ 'સમુદ્રયાન' છે. તેમણે વધુમાં માહિતી આપી હતી કે નેશનલ ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ઓશન ટેક્નોલોજી, પૃથ્વી વિજ્ઞાન મંત્રાલય હેઠળની એક સ્વાયત્ત સંસ્થા, અગાઉ 500 મીટરની પાણીની ઊંડાઈ રેટિંગ માટે માનવ સંચાલિત સબમર્સિબલ સિસ્ટમ વિકસાવી હતી અને તેનું પરીક્ષણ કર્યું હતું.

કેટલો થશે ખર્ચ?

ભારત સરકારના જણાવ્યા અનુસાર, હળવા સ્ટીલની બનેલી સબમરીનને ઓક્ટોબર 2021માં 600 મીટરની ઊંડાઈમાં મોકલવામાં આવી હતી. તેનો વ્યાસ 2.1 મીટર હતો, જે માનવીય છે. તેને 6000 મીટરની ઊંડાઈ સુધી વિકસાવવાનું કામ કરવામાં આવી રહ્યું છે, જેમાં ટાઈટેનિયમનો ઉપયોગ કરવામાં આવશે. તેમજ તેને વિક્રમસારભાઈ સ્પેસ સેન્ટર, ઈસરો, તિરુવનંતપુરમ દ્વારા પણ સમર્થન મળે છે. આ પ્રોજેક્ટ પાછળ 4100 કરોડનો ખર્ચ કરવામાં આવશે, જ્યારે 2024 સુધીનો લક્ષ્યાંક રાખવામાં આવ્યો છે.

ઇસરોની પાઇપલાઇનમાં આ મિશન છે

ગગનયાન ઉપરાંત ISRO આદિત્ય એલ-1 મિશન પર પણ ઝડપથી કામ કરી રહ્યું છે. આ ઉપરાંત, ISRO પાસે પાઇપલાઇનમાં ઘણા કાર્યક્રમો છે, જે ખૂબ જ અગ્રણી યોજનાઓ છે જેમાં દિશા, એક ટ્વીન એરોનોમી સેટેલાઇટ મિશન, શુક્ર મિશન અને ISROCNES, સંયુક્ત વિજ્ઞાન મિશન તૃષ્ણાનો સમાવેશ થાય છે. ઈસરોના વડા સિવને કહ્યું કે તૃષ્ણા મિશન જમીનની સપાટીના તાપમાનના ચોક્કસ મેપિંગ માટે છે. "આ મિશન વૈશ્વિક સ્તરે પણ શ્રેષ્ઠ રિઝોલ્યુશન અને પુનરાવર્તિત તાપમાન ડેટા પ્રદાન કરવા માટે બેન્ચમાર્ક હશે.

અવકાશ ક્ષેત્રમાં ભારતનો હિસ્સો

વૈશ્વિક અવકાશ બજારમાં ભારતનો હિસ્સો માત્ર 2 ટકા છે, તેથી વૈશ્વિક અવકાશ ઉદ્યોગ માટે ભારત ચોક્કસપણે એક નવો ખેલાડી છે, પરંતુ ભારતીય અવકાશ એજન્સી દ્વારા ટેકનોલોજીનો વિસ્તરણ તેને વિશ્વની અગ્રણી અવકાશ એજન્સીઓમાંની એક બનાવે છે. આ મહિને સંસદમાં માહિતી આપતા, ભારત સરકારના અવકાશ વિભાગના રાજ્યકક્ષાના મંત્રી જિતેન્દ્ર સિંહે કહ્યું છે કે ISRO આવતા વર્ષે એટલે કે 2022માં ગગનયાન મિશન પહેલા બે માનવરહિત મિશન પૂર્ણ કરવા જઈ રહ્યું છે અને ભારત સરકાર પાસે પણ છે.

સંશોધન અને વિકાસ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવશે

આ સાથે ISROએ હવે રિસર્ચ અને ડેવલપમેન્ટ તરફ પોતાનું ફોકસ વધારવાનું કહ્યું છે.આ ઉપરાંત રોકેટ અને સેટેલાઇટ બનાવતા પ્રાઇવેટ સેક્ટરના સ્ટાર્ટઅપ્સ માટે પણ આગામી વર્ષ મહત્વપૂર્ણ રહેવાનું છે. નાના રોકેટ નિર્માતાઓ Skyroute Aerospace Pvt Ltd અને Agnikul Cosmos 2022 ના અંત સુધીમાં તેમના વાહનો લોન્ચ કરવાની આશા રાખે છે, જ્યારે ઉપગ્રહ નિર્માતા Sizzi Space Technologies Pvt Ltd, જેને સામાન્ય રીતે Pixel તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, આવતા વર્ષે તેના ઉપગ્રહને ઉડાડશે.

આ વર્ષે શરૂ થયું મિશન આદિત્ય

ગગનયાન ઉપરાંત ISRO આવતા વર્ષે આદિત્ય મિશન પણ લોન્ચ કરવા જઈ રહ્યું છે. આ ISROનું સૌર મિશન છે, જેનું પૂરું નામ આદિત્ય સોલર મિશન છે. ઈસરોના આ મિશનમાં કોરોના રોગચાળાને કારણે ઘણો વિલંબ થયો છે, પરંતુ આ મિશન આવતા વર્ષે શરૂ કરવામાં આવે તેવી શક્યતા છે. તે પૃથ્વીથી 1.5 મિલિયન કિલોમીટરના અંતરે સૂર્યના વાતાવરણમાં તેના ઉપગ્રહને મોકલશે. ઈસરોના આ ઉપગ્રહને પૃથ્વી અને સૂર્ય વચ્ચેના એલ-1 નામના બિંદુ પર મોકલવામાં આવશે. આ બિંદુને અવકાશની દુનિયામાં પાર્કિંગ સ્પોટ માનવામાં આવે છે અને અત્યાર સુધી માત્ર નાસા જ અહીં પોતાનો સેટેલાઇટ મોકલવામાં સફળ રહી છે.

English summary

Find out what is ISRO's mission 2022, is also being discussed in the US media