ક્યાંય દાળ - રોટી પર પણ ના આવી જાય સંકટ? કઠોળની વાવણીમાં ઘટાડો, ટેન્શનમાં સરકાર

થોડા મહિના પહેલા જ્યારે દેશમાં ઘઉંના ભાવ વધવા લાગ્યા ત્યારે સરકારે તેની નિકાસ બંધ કરી દીધી હતી. બાદમાં જ્યારે લોટના ભાવ વધવા લાગ્યા ત્યારે સરકાર ફરીથી એક્શનમાં આવી ગઈ. હવે દાળના ભાવને લઈને કટોકટી છે. આના ઘણા કારણો છે. આ વખતે ખરીફ સિઝનમાં કઠોળ પાકની વાવણી ઘટી છે. મોટાભાગના કઠોળ ઉત્પાદક રાજ્યોમાં વધુ વરસાદને કારણે તેના પાકને પણ અસર થઈ છે. તેથી, સરકારે તેની કિંમતોને નિયંત્રણમાં રાખવા માટે ઘણા પગલાં પણ લીધા છે. પરંતુ, આ અંગે વેપારીઓ પણ સવાલો ઉઠાવી રહ્યા છે.

સરકાર કઠોળના છૂટક ભાવમાં વધારાની શક્યતાને લઈને પણ ચિંતિત

કઠોળના વાવેતર હેઠળના વિસ્તારમાં ઘટાડો થવાથી તેના છૂટક ભાવમાં વધારો થવાની સંભાવના અંગે સરકારની ચિંતા વધી છે. હાલમાં, સરકારે ગ્રાહકોની જરૂરિયાતો માટે તેની આયાત અને સ્ટોક ઘોષણા જેવા પગલાં અપનાવવાનું શરૂ કર્યું છે અને માહિતી અનુસાર આવા કેટલાક વધુ પગલાં લેવામાં આવી શકે છે. ખરીફ સિઝનમાં જણાવવામાં આવી રહ્યું છે કે દેશના મોટા ભાગોમાં ખેડૂતો તુવેર અને અડદની જગ્યાએ તેલીબિયાં અને કપાસની ખેતી પર ભાર આપી રહ્યા છે. તેનું મુખ્ય કારણ જણાવવામાં આવી રહ્યું છે કે કઠોળના ભાવની સરખામણીમાં ખેડૂતોને તેલીબિયાં અને કપાસના સારા ભાવ મળે છે અને ચોમાસાના વરસાદમાં વિલંબ થાય છે. ઘણા ખેડૂતોએ પણ કઠોળના ભાવને અંકુશમાં લેવા માટેના સરકારના પગલાંને ધ્યાનમાં રાખીને પાછા ફર્યા છે, જેમને લાગે છે કે ભવિષ્યમાં તેમના પાક માટે સારા ભાવ મેળવવાનું મુશ્કેલ બની શકે છે.

ક્યાંય દાળ અને રોટલીમાં પણ ન આવી જાય સમસ્યા?

આ વખતે ખરીફ સિઝનમાં કઠોળના વાવેતરનો વિસ્તાર જોયા પછી કઠોળના ભાવ ભવિષ્યમાં કેટલું ટેન્શન આપી શકે છે તે અનુમાન લગાવવું મુશ્કેલ નથી. નેશનલ ફૂડ સિક્યોરિટી મિશનની વેબસાઈટના ડેટા અનુસાર 19 ઓગસ્ટ સુધી દેશમાં 125.57 લાખ હેક્ટરમાં કઠોળનું વાવેતર થયું હતું. જ્યારે એક વર્ષ પહેલા આ આંકડો 132.65 લાખ હેક્ટર હતો. તેની વિગતોમાં જઈએ તો અડદ - 35.10 (આ વર્ષે) / 37.21 (એક વર્ષ પહેલા) લાખ હેક્ટરમાં, મગ - 32.40 / 33.96 લાખ હેક્ટર અને તુવેર પાક - 43.38 / 46.74 લાખ હેક્ટરમાં વાવેતર થયું છે.

સોયાબીન અને કપાસનું વાવેતર વધ્યું

રાજસ્થાનને છોડીને તમામ કઠોળ ઉત્પાદક રાજ્યો, પછી તે મહારાષ્ટ્ર, કર્ણાટક અને મધ્યપ્રદેશ હોય, દરેક જગ્યાએ ખેડૂતો કઠોળમાંથી સોયાબીન અને કપાસ તરફ વળ્યા છે. ગયા વર્ષની સરખામણીમાં તેમના પાકના વિસ્તારમાં થયેલા વધારા પર નજર કરીએ તો સોયાબીન- 119.54 (આ વર્ષે)/119.04 (ગયા વર્ષે) લાખ હેક્ટરમાં અને કપાસ- 123.09/116.15 લાખ હેક્ટરમાં વાવેતર થયું છે. દેખીતી રીતે, કઠોળના ઓછા પાકનું પરિણામ તેના ભાવમાં વધારાના સ્વરૂપમાં જોવા મળે તેવી શક્યતા છે.

તુવેર દાળના ભાવમાં પહેલેથી જ વધારો જોવા મળી રહ્યો છે

કઠોળનો મુખ્ય ખરીફ પાક તુવેરની કિંમતો પહેલેથી જ વધવા લાગી છે. દાખલા તરીકે, મહારાષ્ટ્રના લાતુરમાં જથ્થાબંધ બજારમાં તેની સરેરાશ કિંમત રૂ. 8,006 પ્રતિ ક્વિન્ટલ છે, જે રૂ. 6,600ની લઘુત્તમ સમર્થન કિંમત (MSAP) કરતાં ઘણી વધારે છે. દરમિયાન, તેની વાવણીમાં ઘટાડો થવાથી સરકારને ભાવ નિયંત્રણ માટે પગલાં લેવાની ફરજ પડી છે. 12 ઓગસ્ટના રોજ, કેન્દ્રએ રાજ્ય સરકારો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોને સુનિશ્ચિત કરવા માટે નિર્દેશ આપ્યો કે સ્ટોકહોલ્ડરો તેમની પાસે રાખેલો સ્ટોક જાહેર કરે.

સરકાર કઠોળની મર્યાદા અંગે પહેલાથી જ સભાન છે

એક સરકારી નિવેદનમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે એવા અહેવાલો છે કે કેટલાક સ્ટોકિસ્ટ અને વેપારીઓ જાણીજોઈને કિંમતો વધારવા માટે કૃત્રિમ અછત ઊભી કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે. મધ્યપ્રદેશ, મહારાષ્ટ્ર, કર્ણાટક જેવા મુખ્ય તુવેર ઉત્પાદક રાજ્યોમાં વધુ વરસાદ અને પાણી ભરાઈ જવાની સ્થિતિને કારણે ગયા વર્ષની સરખામણીમાં ખરીફ વાવણીની ગતિ ધીમી છે, જેના કારણે તુવેરના છૂટક ભાવમાં બીજા સપ્તાહથી વધારો જોવા મળી રહ્યો છે. જુલાઈ. છે. રિલીઝમાં એમ પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે સરકાર કિંમતોને નિયંત્રિત કરવા માટે સાવચેતીનાં પગલાં લેવા માટે, વિદેશી અને સ્થાનિક બંને બજારોમાં કઠોળની ઉપલબ્ધતા અને કિંમતો પર નજીકથી નજર રાખી રહી છે.

2000 ટન અડદની આયાત માટે ટેન્ડર

સરકારે એમ પણ કહ્યું કે સ્થાનિક બજારમાં દાળની ઉપલબ્ધતા વધારવા માટે, તે તેની પાસે ઉપલબ્ધ 38 લાખ ટનનો સ્ટોક બહાર પાડી રહી છે, જેથી બજારમાં તેની ઉપલબ્ધતામાં કોઈ સમસ્યા ન આવે. 8 ઓગસ્ટના રોજ નેશનલ કોઓપરેટિવ કન્ઝ્યુમર ફેડરેશને આંતરરાષ્ટ્રીય બજારોમાંથી 2000 ટન અડદની આયાત માટે ટેન્ડર પણ બહાર પાડ્યું હતું. સામાન્ય ગ્રાહકોને દાળ અને રોટલી મેળવવામાં કોઈ મુશ્કેલી ન પડે તે માટે આ તમામ પગલાં લેવામાં આવ્યા છે. જો કે, વેપારીઓ કહે છે કે જો કમોસમી વરસાદથી પાકને નુકસાન થાય છે (જે અત્યારે સારી સ્થિતિમાં છે), તો માંગ અને પુરવઠાના તફાવતને કારણે આ તમામ પગલાં અટકાવી દેવામાં આવશે. (ફોટો-ફાઇલ)

English summary

Nowhere even on dal-roti crisis? Reduction in sowing of pulses