Click it and Unblock the Notifications
World Environment Day 2022 : આ જીવો પૃથ્વી પર નહીં રહે તો ખતમ થઈ જશે માનવ જીવન
વિશ્વમાં આવા અનેક જીવો છે, જેમના અસ્તિત્વ પર માનવ જીવનનું અસ્તિત્વ ટકેલુ છે. આવા જીવો પરાગ રજક છે, એટલે કે શલભ, જેમાં મધમાખી, પતંગિયા અને ચામાચીડિયાનો સમાવેશ થાય છે.
World Environment Day 2022 : વિશ્વભરમાં 05 જૂનના રોજ વિશ્વ પર્યાવરણ દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવી રહી છે. યુનાઈટેડ નેશન્સ એન્વાયર્નમેન્ટ પ્રોગ્રામ (UNEP) ની આગેવાની હેઠળ, પર્યાવરણની નબળી સ્થિતિ વિશે જાગૃતિ લાવવા અને વૈશ્વિક સ્તરે લોકોને હકારાત્મક પર્યાવરણીય પગલાં લેવા પ્રોત્સાહિત કરવા માટે દર વર્ષે 5 જૂને વિશ્વ પર્યાવરણ દિવસ મનાવવામાં આવે છે. પર્યાવરણને સુધારવાની વાત આવે ત્યારે પશુ-પક્ષીઓને અવગણી શકાય નહીં.
વિશ્વમાં આવા અનેક જીવો છે, જેમના અસ્તિત્વ પર માનવ જીવનનું અસ્તિત્વ ટકેલુ છે. આવા જીવો પરાગ રજક છે, એટલે કે શલભ, જેમાં મધમાખી, પતંગિયા અને ચામાચીડિયાનો સમાવેશ થાય છે. ઘણા સંશોધનોમાં એવો દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે, પૃથ્વી પરના જીવન માટે મધમાખીઓ સૌથી મહત્વપૂર્ણ છે. ચાલો જાણીએ કેવી રીતે...
મધમાખી સાથે માનવ જીવનનું શું જોડાણ છે
વાસ્તવમાં, વિવિધ પ્રકારના પ્રદૂષણને કારણે માનવીય પ્રવૃત્તિઓએ મધમાખી, પતંગિયા અને ચામાચીડિયા જેવા પરાગ રજકોને ગંભીરજોખમમાં મૂક્યા છે.
સમસ્યા એ છે કે તેમની સંખ્યા ધીમે ધીમે ઘટી રહી છે. આ જંતુઓ આપણા માનવીઓના અસ્તિત્વ માટે ખૂબ જમહત્વપૂર્ણ છે કારણ કે તેઓ પરાગનયનની પ્રક્રિયાના ડ્રાઇવર છે જે આપણા ઇકોસિસ્ટમ માટે સૌથી મૂળભૂત વસ્તુ છે.
પૃથ્વી પરના જીવન માટે મધમાખી સૌથી મહત્વપૂર્ણ છે, જાણો કેવી રીતે
લંડનની રોયલ જિયોગ્રાફિકલ સોસાયટી મધમાખીઓ વિશે દાવો કરે છે કે, તે ઘણા કારણોસર પૃથ્વી પરના જીવન માટે સૌથી મહત્વપૂર્ણ છે.હકીકતમાં, આપણે જે ફળો અને શાકભાજી અથવા અનાજ ખાઈએ છીએ તે પેદા કરવા માટે પરાગનયનની પ્રક્રિયા ખૂબ જ જરૂરી છે.
મધમાખીઓ આ છોડના પરાગ અનાજને સંતુલિત કરવાનું કામ કરે છે.મધમાખીઓ પરાગ ધાન્ય એક છોડમાંથી બીજા છોડમાં લઈ જાય છે. જ્યારે પણ મધમાખી ફૂલ-શાકભાજી કે છોડ પર બેસે છે, ત્યારે તેનાપગ અને પાંખોમાં પરાગના દાણા ચોંટી જાય છે, પછી તે ઉડીને બીજે ક્યાંક બેસી જાય છે, ત્યારે આ પરાગ ધાન્ય તે છોડમાં જાય છે. જેનાકારણે તેઓ ફલિત થાય છે અને ફળ અને બીજ ઉગવા લાગે છે.
મધમાખીઓ આપણા ઇકોસિસ્ટમને કેવી રીતે મદદ કરે છે?
વિશ્વની મોટાભાગની જંગલી ફૂલોવાળી છોડની પ્રજાતિઓ આંશિક રીતે અથવા સંપૂર્ણ રીતે, પ્રાણીઓના પરાગ અનાજ પર આધારિત છે.એટલું જ નહીં, 75 ટકાથી વધુ ખાદ્ય પાકો અને 35 ટકા વૈશ્વિક કૃષિ જમીન પણ પરાગનયન પર નિર્ભર છે.
આ પરાગ રજકો, જેમાં મધમાખી જેવા જંતુઓનો સમાવેશ થાય છે, તે માત્ર વૈશ્વિક ખાદ્ય સુરક્ષામાં જ ફાળો આપતા નથી, પરંતુજૈવવિવિધતાના સંરક્ષણમાં પણ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી રહ્યા છે. મધમાખીઓ ઘણા છોડના અસ્તિત્વ અને પ્રજનનને પણ સુનિશ્ચિત કરે છે.
તેઓ જંગલના પુનર્જીવનને સમર્થન આપે છે, અને જળવાયુ પરિવર્તન માટે સ્થિરતા અને અનુકૂલનને પ્રોત્સાહન આપે છે. તેઓ કૃષિઉત્પાદનની માત્રા અને ગુણવત્તા સુધારવામાં પણ મદદ કરે છે.
'મધમાખીઓ એ જૈવવિવિધતાનો એક ભાગ છે, જેનો પર આપણે બધા આપણા અસ્તિત્વ માટે આધાર રાખે છે...'
"શા માટે મધમાખીઓ મનુષ્યો અને છોડ માટે મહત્વપૂર્ણ છે..." યુએનએ આ વિષય પર તેની વેબસાઇટ પર લખ્યું છે, "મધમાખીઓ એજૈવવિવિધતાનો એક ભાગ છે, જેના પર આપણે બધા આપણા અસ્તિત્વ માટે નિર્ભર છીએ. તેઓ અમને ઉચ્ચ-ગુણવત્તાવાળા ખોરાક-મધ,રોયલ જેલી અને પરાગ-અને મીણ, પ્રોપોલિસ જેવા અન્ય ઉત્પાદનો પ્રદાન કરે છે.'
સંયુક્ત રાષ્ટ્રનું કહેવું છે કે, મધમાખીઓનું સંરક્ષણ કરવાથી વૈશ્વિક ખાદ્ય પુરવઠાની સમસ્યાઓ ઉકેલવામાં મદદ મળશે. ઉલ્લેખનીય છે કે,મધમાખી એક એવો જંતુ છે, જે કોઈપણ પ્રકારના પેથોજેનિક બેક્ટેરિયા કે વાયરસને છોડતી નથી.
મધમાખીઓ આપણને બીજું કઈ રીતે લાભ આપે છે?
બાયોડાયવર્સિટી એન્ડ ઇકોસિસ્ટમ સર્વિસિસ (IPBES) પર ઇન્ટર ગવર્નમેન્ટલ સાયન્સ-પોલીસી પ્લેટફોર્મ (IPBES) ના સીમાચિહ્ન2019 ના અહેવાલ મુજબ, વિશ્વના તમામ મુખ્ય ધર્મોમાં મધમાખીઓ વિશેના પવિત્ર માર્ગો માનવ સમાજ માટે તેમના મહત્વના હજારોવર્ષોથી પ્રકાશિત કરવામાં આવ્યા છે.
મધમાખી ઉછેર એ ઘણા ગ્રામીણ આજીવિકા માટે આવકનો એક મહત્વપૂર્ણ સ્ત્રોત પણ છે. IPBES મુજબ, પશ્ચિમી મધમાખી વૈશ્વિક સ્તરેસૌથી વધુ વ્યાપક રીતે સંચાલિત પરાગરજ છે, અને 80 મિલિયનથી વધુ મધપૂડો વાર્ષિક અંદાજિત 1.6 મિલિયન ટન મધનું ઉત્પાદન કરેછે. સમજાવો કે પરાગ રજકો ખોરાક સુરક્ષામાં સીધો ફાળો આપે છે.
સંયુક્ત રાષ્ટ્રના ફૂડ એન્ડ એગ્રીકલ્ચર ઓર્ગેનાઈઝેશન (FAO)ના મધમાખી નિષ્ણાતોના મતે વિશ્વના ખાદ્ય ઉત્પાદનનો એક તૃતીયાંશ ભાગમધમાખીઓ પર નિર્ભર છે.
